Docenten zijn net als violisten sinds de 19e eeuw niet productiever geworden
Collegezalen bieden nog steeds plaats aan ongeveer hetzelfde aantal studenten als honderd jaar geleden en het kost een hoogleraar nog steeds een uur om een les van een uur aan die studenten te geven. In dat opzicht zou je kunnen zeggen dat het hoger onderwijs een onvermijdelijk slachtoffer is van de kostenziekte van Baumol: omdat docenten tegenwoordig niet productiever zijn dan vroeger, zijn hun relatieve kosten gestegen in vergelijking met andere sectoren waar de productiviteit is gestegen en de prijzen zijn gedaald. Dat schrijft Michael D. Smith, hoogleraar Information Technology and Public Policy aan de Carnegie Mellon University, in zijn nieuwe boek ‘The Abundant University, Remaking Higher Education for a Digital World’.
We leven in een tijdperk van overvloed
Een kernpunt in het boek van Smith is de verschuiving van het hoger onderwijs van een op schaarste gebaseerd model naar een model van overvloed, aangedreven door digitale technologieën. “In veel opzichten leven we nu in een tijdperk van overvloed, en niet van schaarste. Het is tijd om ons model van hoger onderwijs dienovereenkomstig opnieuw vorm te geven”, aldus de Amerikaanse wetenschapper.
Of je het nu leuk vindt of niet, er komt verandering aan, zo schrijft Smith, die zelf veel onderzoek deed naar de transformatie in de film- en muziekindustrie. “De afgelopen kwart eeuw hebben bedrijven, gedreven door nieuwe digitale technologieën, een revolutie teweeggebracht in bijna elk aspect van de manier waarop we leven, werken en communiceren. Amazon en TripAdvisor hebben de manier veranderd waarop we winkelen, restaurants en hotels selecteren. LinkedIn heeft de manier waarop we netwerken veranderd. Netflix, Spotify, TikTok en YouTube hebben de manier veranderd waarop we onszelf vermaken.”
Technologische Sturm und Drang
Veel docenten in het hoger onderwijs hebben het gevoel dat hun sector uniek is, zegt Smith. “Men vindt dat we betrokken zijn bij een nobele missie die boven al deze technologische Sturm und Drang uitstijgt, dat we gezegend zijn met een eeuwenoud model dat zo heilig en succesvol is en daarmee onaantastbaar voor verandering. Wanneer ik dit onderwerp aansnijd bij bestuurders en docenten van hogescholen en universiteiten door het land, stuit ik vaak op afwijzing en boosheid ter verdediging van het traditionele onderwijsmodel.”
Als je deel uitmaakt van een sector met een model dat al eeuwen bestaat zonder fundamentele verstoring, dan is het normaal om te geloven dat jouw sector alles goed heeft uitgedacht als het gaat om de komst van nieuwe technologieën. Dat verklaart de neiging om vooral aan de huidige behoeften te willen voldoen en de status quo te willen behouden.
De Amerikaanse wetenschapper zegt dat hij begrip heeft voor deze terughoudendheid. “Net als velen heb ik zelf een groot belang bij het behoud van de status quo. Ik hou van de academie en vind het heerlijk om hoogleraar te zijn. De waarheid is echter dat we op dit moment in het hoger onderwijs een veel groter risico lopen als we vasthouden aan een ouderwetse manier van zakendoen dan als we ons model veranderen om het potentieel van digitale technologieën te benutten.”
Willen we echt de groeiende ongelijkheid aanpakken
Als het onderwijs vooruit wil en de groeiende ongelijkheid willen aanpakken zodat ook achtergestelde gemeenschappen uit alle lagen van de bevolking en in alle levensfasen bereikt kunnen worden, dan moet het onderwijs bekijken wat nieuwe onderwijstechnologieën kunnen bieden, redeneert hij. “Niet als vervanging van wat we hebben gedaan, maar als verbeteringen die ons kunnen helpen te reageren op de veranderende marktvraag en nieuwe technologische mogelijkheden.”
Volgens Smith beginnen sommige hogescholen en universiteiten hun aanbod nu al te diversifiëren. “Naast traditionele vierjarige opleidingen bieden ze microcredentials op maat aan. Dit is een strategische zet om de snelgroeiende markt voor kwalificaties niet over te laten aan grote bedrijven.”
Ook voor studenten met niet de juiste familieachtergrond
Voor velen die met een studie beginnen maar die niet afmaken, kunnen microcredentials van cruciaal belang zijn. Smith benadrukt dat een samenleving veel beter af zal zijn als er alles aan gedaan wordt om deze platforms en programma’s voor iedereen beschikbaar te maken. Ook voor de vele studenten die geen diploma kunnen behalen – niet omdat ze het talent niet hebben, maar omdat ze niet over de financiële middelen, tijd of de juiste academische familieachtergrond hebben die nodig zijn om in het huidige systeem te kunnen slagen.
Vervolgens noemt Smith in zijn boek tal van voorbeelden van online onderwijsplatformen die al geruime tijd in ontwikkeling zijn. Platformen zoals Udacity, Credly en Coursera ontwikkelen nieuwe manieren voor studenten om hun vaardigheden tegenover werkgevers te certificeren zonder dat daarbij een traditioneel universiteitsdiploma nodig is. De Arizona State University en Southern New Hampshire University ontwikkelen uitgebreide online programma’s die onderwijs kunnen bieden aan honderdduizenden studenten wereldwijd. Dit vergroot de toegankelijkheid en het bereik van hoger onderwijs.
Geen enkele respectabele universiteit zou kunnen blijven bestaan
De vaak gehoorde kritiek op zulke Massive Open Online Courses (MOOC’s)s betreft het lage voltooiingspercentage. Deze kritiek is onterecht als men rekening houdt met andere maatstaven, aldus Smith. Een slaagkans van vier tot vijf procent is naar de maatstaven van traditionele universiteiten schamel. Geen enkele respectabele universiteit zou kunnen blijven bestaan als 95 procent van de studenten hun diploma niet behaalt. Het probleem met dit bezwaar is dat het wordt gebaseerd op de schaarste van fysieke klaslokalen en niet op een nieuw model met MOOC’s, waarin toegang en instructie in overvloed aanwezig zijn, aldus de Amerikaanse hoogleraar.
Studenten die uitvallen bij een online les, leggen geen kosten op aan andere student die zich willen inschrijven. Voor onderwijsvormen zoals MOOC’s moeten verschillende maten van succes bedacht dan voor het traditionele onderwijsaanbod. Eén van die maatstaven zou moeten gaan over het aantal studenten dat nu wél de kans krijgt om complexe studiestof onder de knie te krijgen en die kans anders niet zou krijgen.
De productiviteit stagneert al honderden jaren min of meer
In 2012 schreven wereldwijd 260.000 studenten zich in voor cursussen van vooraanstaande computerwetenschappers van Stanford University. Ondanks het hoge uitvalpercentage konden vijf hoogleraren in slechts tien weken tijd 43.000 studenten wereldwijd de cursusinhoud laten beheersen. In een traditioneel klaslokaal zou voor een vergelijkbaar aantal studenten meer dan 430 docenten nodig zijn, ervan uitgaande dat iedereen slaagt, maakt Smith de vergelijking. De prestatie van deze vijf hoogleraren illustreert volgens hem een enorme productiviteitsstijging in een sector waar de productiviteit al eeuwenlang stagneert.
Het vasthouden aan een op schaarste gebaseerd model van hoger onderwijs is deel van de reden dat het hoger onderwijs bijdraagt aan maatschappelijke tweedeling met een groeiende kloof tussen ‘winnaars’ en ‘verliezers’, schrijft Smith. Het model van overvloed dat hij voor zich ziet en dat middels de digitale revolutie mogelijk zou zijn, kan helpen die kloof te dichten. Zo kan het hoger onderwijs weer werken aan gelijke kansen voor iedereen, aldus de Amerikaan.
Online onderwijs zal de traditionele opleidingen in het hoger onderwijs niet vervangen. We zullen altijd geweldige hogescholen en universiteiten hebben die dat soort onderwijs kunnen aanbieden, zegt Smith aan het slot van zijn boek. “Maar voor het eerst sinds lange tijd hebben we ook de mogelijkheid om honderdduizenden studenten te bereiken die traditioneel geen toegang hebben gehad tot deze instellingen. Zij verdienen zeker net zo veel onderwijskansen als ieder ander, en wij kunnen ze die nu geven. Wie zou daartegen kunnen zijn?”
‘The Abundant University, Remaking Higher Education for a Digital World’ door Michael D. Smith, uitgegeven door MIT Press.
