‘Gebruik taalontwikkeling beginnende student om thuisgevoel te creëren’
De overgang van een vooropleiding naar het hoger onderwijs kan voor beginnende studenten lastig zijn. Zo moeten zij vaak wennen aan de hoeveelheid lesstof, de manier waarop docenten lesgeven, de zelfstandigheid die van hen wordt gevraagd en de specifieke taal die wordt gebruikt. Daarnaast moeten zij hun plek vinden in hun nieuwe omgeving.
Daarom spannen veel hoger-onderwijsinstellingen zich in om studenten een ‘thuisgevoel’ te laten ontwikkelen. Voelt een student zich thuis bij de opleiding en de instelling, dan verkleint dat de kans op uitval. Zo bieden veel instellingen 100-dagen-programma’s aan die beginnende studenten een steuntje in de rug geven. Bij Saxion Hogeschool kunnen studenten bijvoorbeeld een persoonlijke coach of ondersteuning bij taal- of studievaardigheden krijgen.
Thuisgevoel en taalvaardigheid
Het vergroten van de taalvaardigheid en het thuisgevoel van beginnende studenten kan ook hand in hand gaan. Dat blijkt uit een leerlijn ‘100 dagen Thuiskomen in Taal’ die bij de Hogeschool Rotterdam is ontworpen. Die leerlijn is gericht op het gelijktijdig stimuleren van taalontwikkeling en thuisgevoel in de eerste honderd dagen van hbo-studenten.
Word abonnee!
Alleen met uw bijdrage kan ScienceGuide bestaan. Word abonnee voor slechts €85 per jaar (incl. 9% BTW), ontvang 50 keer per jaar de nieuwsbrief en draag bij aan een onafhankelijk platform voor het hoger onderwijs.
Abonneer u hier
Hbo-studenten hebben taal nodig om mondeling of schriftelijk aan te tonen dat ze hun studiestof begrijpen. Als ze binnenkomen bij een hogeschool, kan hun taalvaardigheid echter verschillen van de taalvaardigheid die ze in het hbo nodig hebben. “Hbo-taalvaardigheid is een nieuwe stap in deze taalontwikkeling”, staat in een artikel van projectleider Rivi Godfried en haar collega’s Evelyne van der Neut, Marina Admiraal, Ria Chin-Kon-Sung en Claudia Gomes.
Het genre van taal in hoger onderwijs
Hun leerlijn steunt op drie pijlers: taalontwikkelend lesgeven, genredidactiek en een schrijfproces met een duidelijke opbouw, schrijven de ontwikkelaars. Met taalontwikkelend lesgeven bedoelen ze dat alle docenten kunnen bijdragen aan de taalontwikkeling van studenten. Zo kunnen docenten letten op de taal die ze zelf gebruiken en duidelijke eisen stellen aan bijvoorbeeld schriftelijke opdrachten die studenten moeten inleveren.
Daarmee kunnen studenten ook snel vertrouwd raken met het jargon, de stijl en de opbouw van teksten in het genre dat in het hbo wordt gebruikt. Bij ‘genredidactiek’ analyseert een docent samen met studenten de conventies van het genre. “Vervolgens werken studenten samen aan een tekst en ten slotte werken zij individueel een schrijfproduct uit”, schrijven de onderzoekers. “Samenwerking neemt zowel in de genredidactiek als bij ‘sense of belonging’ een belangrijke plek in. Daarom wordt er bij ‘100 Dagen Thuiskomen in Taal’ veel groepswerk verricht.”
Gebruik meertaligheid om thuisgevoel te bevorderen
Onder die aandacht voor taalontwikkeling ligt echter een zeker zo belangrijk doel: het ontwikkelen van een thuisgevoel, wat in onderzoeken vaak ‘sense of belonging’ wordt genoemd. Een kwart van de studenten die uitvalt geeft aan zich niet thuis te voelen bij de opleiding of instelling. Onvoldoende vertrouwen in de eigen taalvaardigheid kan daaraan bijdragen.
Uit onderzoek blijkt dat het thuisgevoel van studenten vooral afhangt van een aantal factoren: zichzelf kunnen zijn, contact hebben met medestudenten en docenten, toegang hebben tot hulpbronnen, en zich veilig voelen. De leerlijn draagt al bij aan het contact met docenten en tussen studenten onderling. Ook is gedacht aan het creëren van een omgeving waarin studenten zich veilig voelen en zichzelf kunnen zijn, blijkt uit het artikel.
Zo wordt eventuele meertaligheid van studenten expliciet ingezet bij de ontwikkeling van Nederlandse taalvaardigheden. Dat moet studenten het gevoel geven dat hun perspectieven en identiteit worden gezien. Vermoedelijk draagt dat bij aan het versterken van hun thuisgevoel, aldus de onderzoekers. Daarnaast kent de leerlijn veel samenwerkingsopdrachten “waarbij specifiek aandacht is voor ieders kwaliteiten en voor de positieve inbreng van ieder groepslid in het gezamenlijke eindresultaat.”
