Onderzoek verheldert relatie tussen mentale klachten en studievertraging
In 2021 had meer dan de helft van de Nederlandse studenten in het hoger onderwijs mentale gezondheidsklachten, bleek uit promotieonderzoek van Jolien Dopmeijer. Zulke klachten, bijvoorbeeld emotionele problemen, vormen een bedreiging voor het studiesucces van studenten. Over de precieze relatie tussen die twee is echter nog veel onduidelijk, schrijven onderzoekers van het UMCG en de Hanzehogeschool. Wel is duidelijk dat de relatie wederkerig kan zijn: mentale klachten kunnen studiesucces bemoeilijken, en een gebrek aan studiesucces kan ook tot mentale klachten leiden.
Het Groningse onderzoek werpt echter iets meer licht op de problematiek: de relatie tussen mentale gezondheidsklachten en de studievoortgang van studenten wordt gemedieerd door zogeheten executive function skills (EFS). Dat zijn vaardigheden die helpen concentreren en de aandacht op het behalen van een doel te richten. Emotionele problemen zoals stress of depressie tasten zulke vaardigheden juist aan.
Helft studenten met studievertraging
De onderzoeksgegevens werden verzameld middels een online enquête die door 2.531 bachelor-studenten van een hogeschool werd ingevuld. Ze waren gemiddeld 23,9 jaar oud, afkomstig uit alle studiejaren en twee derde van de groep respondenten was vrouw. Iets meer dan de helft van de vrouwelijke studenten had studievertraging. Bij de mannelijke respondenten gold dit voor iets minder dan de helft.
Word abonnee!
Alleen met uw bijdrage kan ScienceGuide bestaan. Word abonnee voor slechts €85 per jaar (incl. 9% BTW), ontvang 50 keer per jaar de nieuwsbrief en draag bij aan een onafhankelijk platform voor het hoger onderwijs.
Abonneer u hier
De aanwezigheid van emotionele problemen werd gemeten middels de Depression Anxiety Stress Scale-21, schrijven de onderzoekers. Studievoortgang werd gemeten door het al dan niet hebben van studievertraging. Per executive functioning skill konden studenten op een vijfpuntsschaal aangeven hoe vaak ze daarmee moeite hadden in de afgelopen zes maanden. Gaven ze ‘vaak’ of ‘in grote mate’ als antwoord, dan werd dat gezien als een probleem met de betreffende vaardigheid.
Als tenminste een kwart van de studenten aangaf problemen te hebben gehad met een specifieke vaardigheid, werd die meegenomen in het model dat de onderzoekers gebruikten. Zodoende werden vijf executive functioning skills onderdeel van de analyse: cognitieve remming (de mogelijkheid om ongewenste gedachten te verdringen of iets expres te vergeten), stipt beginnen aan een taak (task initiation), langdurige aandacht (iets aandacht blijven geven ondanks verveling), planning en tijdsmanagement.
Studievertraging groter bij mentale klachten
Alle vijf executive functioning skills beïnvloeden de relatie tussen emotionele problemen en studievoortgang, blijkt uit de analyse. Datzelfde geldt voor drie specfieke vormen van emotionele problemen, namelijk depressie, angst en stress.
“Bachelor-studenten die relatief veel emotionele problemen rapporteerden, hadden meer studievertraging als ze moeilijkheden kregen met cognitieve remming, task initiation, langdurige aandacht, planning en tijdsmanagement”, schrijven de Groningse onderzoekers. “Ons onderzoek is het eerste dat een volledige mediatie van een breed scala aan executive functioning skills op de relatie tussen emotionele problemen en academische prestaties vaststelt.”
De executive functioning skills hadden overigens vooral gezamenlijk een significante invloed op de relatie tussen emotionele problemen studievoortgang. “Met betrekking tot individuele vaardigheden werden geen grote verschillen gevonden”, staat in het onderzoeksrapport.
Helpt professionals die met bachelor-studenten werken
De onderzoekers concluderen dat het verbeteren van de vijf genoemde executive functioning skills bij bachelor-studenten met emotionele problemen een vruchtbare strategie tegen studievertraging kan zijn.
“Hoewel zorgen over studentenwelzijn in de afgelopen twintig jaar hoog op de agenda’s zijn komen te staan en de vraag naar zorg voor studenten met mentale klachten is toegenomen, rijzen ook vragen over de effectiviteit van studentbegeleiding”, schrijven de onderzoekers. “Dit zou professionals die werken met bachelor-studenten kunnen helpen bij het tijdig aanpakken van vaardigheden waarmee problemen ontstaan en het vaststellen van emotionele problemen zoals depressie angst en stress, om zo studievertraging te voorkomen.”
Gezien de potentieel wederkerige relatie tussen emotionele problemen en academische prestaties kunnen dergelijke interventies extra belangrijk zijn, aldus de onderzoekers.
