‘Hbo-curricula missen aandacht voor sociale en ecologische aspecten brede welvaart’
Gedreven door de toenemende maatschappelijke- en klimaat-uitdagingen waarmee onze samenleving wordt geconfronteerd, is de term brede welvaart steeds steviger verankerd in nationaal onderwijsbeleid. Een brede welvaart is een welvaart waarin niet alleen de economische aspecten, maar ook de sociale en ecologische aspecten van de welvaart in balans moeten zijn, en waarbij de kwaliteit van leven nu en van latere generaties en van mensen elders in de wereld gegarandeerd is.
Door deze ontwikkeling krijgen sociale en ecologische onderwerpen, en niet alleen de economische focus op welvaart, in toenemende mate aandacht in de strategische onderwijsplannen van kennisinstellingen. Ook worden deze onderwerpen steeds meer verplicht onderdeel voor veel opleidingsprofielen. Dat is een goede ontwikkeling: studenten van nu spelen een essentiële rol in de transitie van een enge naar een brede welvaart. Voorbereiding op dit nieuwe tijdperk, dat tijdens hun loopbanen steeds meer gestalte zal gaan krijgen, is dus van cruciaal belang.
Gebrek aan kennis over aspecten brede welvaart
Willen we studenten kennis, vaardigheden en attitudes met betrekking tot wat waarde heeft en wat als waardevol wordt beschouwd in onze samenleving aanleren, dan vereist dat inzicht in de percepties van zowel docenten als studenten met betrekking tot het belang van duurzaamheidsonderwerpen in het curriculum. Vooral de mate waarin duurzaamheid geïntegreerd is en zou moeten zijn in onderwijsprogramma’s is daarbij belangrijk.
Het lectoraat Transformational Media van NHL Stenden heeft daarom een onderzoek uitgevoerd onder 137 docenten en 94 studenten van NHL Stenden om inzicht te krijgen in hun percepties van de transitie naar de brede welvaart en de verwachte impact hiervan op de toekomstige beroepspraktijk van de studenten.
Word abonnee!
Alleen met uw bijdrage kan ScienceGuide bestaan. Word abonnee voor slechts €85 per jaar (incl. 9% BTW), ontvang 50 keer per jaar de nieuwsbrief en draag bij aan een onafhankelijk platform voor het hoger onderwijs.
Abonneer u hier
De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat zowel docenten als studenten positief zijn over de transitie naar brede welvaart waarin er balans is tussen economische, sociale en ecologische aspecten. De term wordt echter door zowel studenten als docenten vooral gerelateerd aan sociale aspecten; er zijn maar weinig associaties met de ecologische aspecten van brede welvaart, laat het onderzoek zien.
Zowel docenten als studenten vinden niettemin dat ze zelf ecologische en sociale overwegingen integreren in hun eigen handelen en daarbij streven naar balans tussen die aspecten. Daarnaast tonen zowel docenten als studenten aanzienlijke milieubewustheid en maken ze zich zorgen over het klimaat, wat zich vertaalt in hun wens om actie te ondernemen op dit gebied. Docenten blijken zich sterker bewust van de invloed van het brede welvaart-denken op het toekomstige werkveld van studenten dan de studenten zelf, maar er blijkt bij beide groepen wel een kenniskloof te zijn. Ondanks de inspanningen van docenten om geïnformeerd te blijven over deze invloed, ervaren zij een gebrek aan kennis hierover.
Curricula missen ecologische en sociale aspecten brede welvaart
Ecologische en sociale aspecten worden nog niet voldoende meegenomen in de curricula van opleidingen, vinden zowel docenten als studenten. Docenten streven naar een integratie van brede welvaart in het gehele curriculum van de opleidingen. Studenten van mening zijn dat dit ook op andere manieren en op kleinere schaal kan plaatsvinden. Deze resultaten suggereren een aantal mogelijkheden om de integratie van de sociale en ecologische aspecten van de brede welvaart in het hoger onderwijs te verbeteren.
Allereerst liggen er kansen bij curriculumontwikkeling van de opleidingen waarbij brede welvaart geïntegreerd wordt in het hele curriculum. Dit kan door middel van het aanpassen van bestaand onderwijs of de ontwikkeling van nieuw onderwijs dat hiervoor bestemd is.
Curricula moeten meer aandacht geven aan de transitie naar de brede welvaart in de toekomstige beroepspraktijk van de studenten. Hiervoor kan er meer nadruk gelegd worden op sociale en ecologische vraagstukken binnen het onderwijs, bijvoorbeeld door meer gebruik te maken van gastcolleges van experts uit het beroepenveld op het gebied van de maatschappelijke en ecologische aspecten van de brede welvaart. Daarnaast kan er aandacht worden besteed aan het verhogen van praktijkervaringen door stages of projecten bij organisaties die zich richten op maatschappelijke problematiek of klimaatproblematiek.
Een interdisciplinaire benadering zou ook effectief kunnen zijn. Een holistisch beeld van de relatie tussen economische, sociale en ecologische aspecten van brede welvaart kan beter worden gecreëerd als vakgebieden samenwerken. Ook studentenparticipatie buiten het curriculum kan effectief werken. Door studenten actief te betrekken bij maatschappelijke en klimaatgerelateerde initiatieven, zowel op als buiten de campus, kan de betrokkenheid bij sociale en ecologische onderwerpen vergroot worden.
Faciliteer mogelijkheden voor kennisdeling
De resultaten geven ook aan dat docenten behoefte hebben aan meer kennis over de brede welvaart. Naast kennisvergaring door het volgen van trainingen en workshops is het raadzaam voor docenten om vooral met de beroepspraktijk te interacteren over dit onderwerp. Daarnaast is kennisdeling binnen het hoger onderwijs essentieel. Iedere opleiding wordt beïnvloed door de transitie naar de brede welvaart. Hierbij kunnen verschillende opleidingen, academies en instellingen van elkaar leren en elkaar verder helpen.
Het is essentieel om mogelijkheden voor kennisdeling te faciliteren en diverse bronnen te benutten om zowel docenten als studenten op de hoogte te houden van ontwikkelingen op het gebied van sociale en ecologische aspecten die relevant zijn voor de toekomstige beroepspraktijk. Opleidingen kunnen een meer gebalanceerde, niet alleen op het economische aspect gerichte focus aanbrengen door actief aandacht te besteden aan de vraag hoe alle facetten van brede welvaart op een relevante wijze in de curricula geïntegreerd kunnen worden en docenten te voorzien van de benodigde kennis en vaardigheden.
Zo worden alle aspecten van welvaart integraal onderdeel van het curriculum, wat de bewustwording en kennis van zowel docenten als studenten vergroot. Daarnaast leidt dit tot een sterkere binding van docenten en betere aansluiting van studenten met het werkveld, zowel nu als in de toekomst.
Bianca Harms en Lisan Lesscher zijn respectievelijk lector en onderzoeker bij het lectoraat Transformational Media van NHL Stenden Hogeschool.
