De Onderwijsinspectie stelt wanbeheer vast op de TU Delft
De zorg voor medewerkers bij de TU Delft wordt verwaarloosd, stelt de Onderwijsinspectie. Het gaat hierbij niet om geïsoleerde incidenten maar om een patroon waarbij verwaarlozing van de zorg kan blijven bestaan. Dit brengt een verhoogd risico op sociale onveiligheid voor alle medewerkers met zich mee. Deze uitkomst geeft de Inspectie naar eigen zeggen reden tot grote zorg. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) kan de raad van toezicht van de TU Delft een aanwijzing geven nu er sprake is van wanbeheer.
Over-representatie van vrouwen
Bij een eind 2022 door de Inspectie ingesteld meldpunt zijn 148 meldingen ontvangen, staat in het rapport. Deze meldingen betroffen intimidatie, sociale onveiligheid als gevolg van gebrek aan leiderschap, uitsluiting, seksisme, integriteitsschendingen, roddelen, racisme, en pesten. Verder blijkt dat de daders bij ervaren sociaal onveilige situaties bijna altijd mensen zijn die een hogere positie bekleden dan de melder. Daarnaast is er onder de melders een over-representatie van vrouwen.
Voor een te groot deel van de medewerkers is er geen cultuur waarin ze hun mening durven te geven en zich vrij voelen om elkaar aan te spreken als het gaat om sociale onderwerpen. Het Delftse College van Bestuur zet wel stappen, maar stuurt en monitort hierop onvoldoende, aldus de Onderwijsinspectie. Tegelijkertijd verzuimt het bestuur de optelsom van al die informatie en gegevens te maken en zo tot een volledig beeld van sociale veiligheid te komen.
De borgingsmechanismen voor een sociaal veilige omgeving zijn wel aanwezig, maar functioneren onvoldoende voor de medewerkers. Ze zijn beperkt bekend en vindbaar, maar onvoldoende effectief, en er is sprake van meldingsangst bij sommige medewerkers, concludeert de Inspectie. Op verschillende plekken in de organisatie is bij bestuur en management veel informatie beschikbaar over wat er speelt op het vlak van sociale veiligheid.
Ook het intern toezicht door de raad van toezicht draagt te beperkt bij aan de sociale veiligheid voor medewerkers.
Bedreiging en intimidatie door bestuurders
De inspectie heeft een aantal incidenten van ervaren intimidatie en of bedreiging geconstateerd “door (een) (voormalig) bestuurder(s) en een voormalig toezichthouder”, staat in het rapport. “Mede ook omdat we de anonimiteit van medewerkers willen waarborgen is het moeilijk vast te stellen of er sprake is van een patroon van intimidatie en bedreiging. Echter op basis van de conclusies stelt de inspectie vast dat er een verhoogd risico is voor dergelijke incidenten”, aldus de toezichthouder.
De inspectie draagt de TU Delft op om de zorg voor medewerkers te herstellen zodat de organisatie sociaal veiliger is en de organisatie sociaal kan groeien. Wanneer medewerkers zich veilig voelen, zal dit positief bijdragen aan het onderwijs en de wetenschap, luidt de verwachting.
TU Delft kiest aanval
In een onverwachte wending heeft de Technische Universiteit Delft vandaag zelf het rapport van de Onderwijsinspectie gepubliceerd. Deze stap kwam niet alleen voor de buitenwereld als een verrassing, maar ook voor de Onderwijsinspectie zelf. Die was niet op de hoogte was van de Delftse plannen om het rapport vóór de officiële termijn naar buiten te brengen.
Wettelijk gezien mag de Onderwijsinspectie een rapport drie weken na oplevering publiceren. Er zijn echter geen wettelijke bepalingen die andere partijen verbieden om het rapport eerder naar buiten te brengen, zo laat de Onderwijsinspectie weten op vragen van ScienceGuide. De TU Delft heeft gebruikgemaakt van deze leemte in de wet en besloten het rapport, zonder overleg met de Inspectie, zelf te publiceren.
‘Onderzoek is ondeugdelijk’
Het rapport, dat iets meer dan twee weken geleden door de Onderwijsinspectie werd opgeleverd, was onderwerp van een speciaal belegde bijeenkomst vrijdagochtend op de TU Delft. Medewerkers konden om 11 uur samenkomen en “ter duiding van het rapport” de bevindingen van het langverwachte inspectierapport bespreken met het College van Bestuur en de voorzitter van de Raad van Toezicht, Tijo Collot d’Escury.
Die duiding komt erop neer dat het Inspectieonderzoek volgens de TU delft niet de toets der kritiek kan doorstaan. In een persverklaring bekritiseert de Delftse universiteit “met name de onjuiste, incomplete of zelfs afwezige onderbouwing bij de meest beschadigende en verstrekkende kwalificaties die de Onderwijsinspectie gebruikt zoals intimidatie, bedreiging, wanbeheer en ernstige verwaarlozing van de zorg voor medewerkers.” Deze ‘aantijgingen’ kunnen volgens de TU Delft niet worden gestaafd omdat de Inspectie, “ook naar eigen zeggen, geen daadwerkelijk feitenonderzoek heeft gedaan, noch hoor en wederhoor heeft toegepast”.
De Delftse universiteit zegt een groep gespecialiseerde deskundigen onder leiding van hoogleraar Marjan Olfers te hebben gevraagd om de onderzoeksmethode van de Inspectie te beoordelen. Deze deskundigen bevestigen volgens de TU Delft dat het Inspectieonderzoek onzorgvuldig en ondeugdelijk is.
Al langer gedoe bij TU Delft
De onrust bij de TU Delft houdt hiermee aan. Zo is vorig jaar al via de rechter een financieel directeur ontslagen na conflicten met het CvB. Afgelopen weken heeft NRC Handelsblad daarnaast een reeks aan publicaties gewijd aan verdachte financiële constructies op de TU Delft. Daarom heeft de Inspectie besloten om ook nader onderzoek te doen naar de sociale veiligheid. De inspectie heeft geconcludeerd dat er op grond van het onderzochte financieel beheer geen sprake is van wanbeheer.
Minister onderschrijft conclusies Inspectierapport
Demissionair minister Dijkgraaf zegt verrast te zijn door het eigenstandig publiceren van het rapport door de TU Delft. De conclusies van de Inspectie vindt hij verontrustend. “De ernstige conclusies van de inspectie vervullen mij met zorg en vragen de volledige aandacht van het College van Bestuur (CvB) en Raad van Toezicht (RvT) van de TU Delft”, schrijft Dijkgraaf aan de Kamer.
De minister gaat niet in op de reactie van de TU Delft, waarin gesteld wordt dat het rapport niet goed zou zijn. Integendeel: hij onderschrijft de conclusies volledig. “Gezien de zwaarte van de conclusies ga ik nu eerst in gesprek met de Raad van Toezicht van de TU Delft om mij ervan te verzekeren dat aan het rapport op goede wijze gevolg wordt gegeven. De sociale veiligheid voor medewerkers aan de TU Delft moet navolgbaar, objectief en aantoonbaar verbeteren.”
De Inspectie geeft de TU Delft de herstelopdracht om binnen drie maanden na vaststelling van het rapport een actieplan te hebben opgesteld, zodat de organisatie sociaal veiliger is en deze sociaal kan groeien. Het actieplan zal in ieder geval de onderwerpen ‘leiderschap’, ‘cultuur’, ‘sturing’ en ‘in gesprek gaan met medewerkers’ moeten adresseren. “Ik vind het van het grootste belang dat de TU Delft deze opdracht zeer serieus uitvoert en ik spreek de Raad van Toezicht van de TU Delft hierop aan”, aldus Dijkgraaf
Mocht de inzet onvoldoende zijn, dat dreigt de minister bestuurlijk in te grijpen. “Eventuele inzet van het bestuurlijk instrumentarium dat mij daarvoor ter beschikking staat, is mede afhankelijk van de manier waarop de RvT en CvB van de TU Delft omgaan met de door de inspectie vastgestelde problematiek.”
