Neelie Kroes krijgt zwaarste portefeuille

‘In de discussie of Kroes nu wel of niet een ‘zwaar’ portfoliobekleedt, wordt verbazingwekkend weinig naar de uitdagingen gekekendie zich voor Europa op het gebied van digitalisering, media enkennisontwikkeling in de komende jaren voordoen. Wie dat wel doet,komt snel tot de conclusie dat Neelie Kroes een van de zwaarsteportfolio’s van de nieuwe commissie op haar bureau gekregenheeft.

Kroes zal in de komende vijf jaar waken over de randvoorwaardendie bepalen of Europa ook in het digitale domein op evenredige voetkan opereren met andere economische mogendheden. ‘Kroes moet Europagaan ‘vergooglen” zoals NRC Handelsblad op de voorpagina schreef.In haar interview maakt Kroes duidelijk dat zij Europa’sachterstand op het gebied van online dienstverlening wijt aan eenovervloed aan regels die ondernemers onnodig belemmeren. Hiermeeheeft zij de kern van het probleem echter nog niet te pakken.

Een van de meest urgente uitdagingen voor de nieuwe commissarisvoor Digital Europa zal de hervorming van de Europesecopyrightwetgeving zijn. Het huidige stelsel is nog geworteld in depredigitale 20e eeuw en kraakt inmiddels aan alle kanten.Hervorming van het auteursrecht is alleen op Europees niveaumogelijk en moet de basis vormen van elke strategie die beoogtEuropa ook in de digitale economie in de eerste divisie te latenspelen.

Vivian Reding, de voorganger van Neelie Kroes als Commisionervoor de Informatie Samenleving heeft dit onderwerp tegen het eindevan haar ambtstermijn op de agenda gezet. In juli gaf zij tegen deachtergrond van het debat over het Google books settlement en dedefensieve houding van de Europese regeringen en uitgevers aan dathet tijd is om de Europese auteursrechtelijke kaders te vernieuwen.Volgens Reding is de situatie duidelijk: ‘Als we niet binnenkorte termijn de Europese copyrightregelgeving inzake verweesdewerken en bibliotheken herzien, dan zal de digitalisering en hetontwikkelen van aantrekkelijke content niet in Europa plaatsvindenmaar aan de andere kant van de Atlantische Oceaan’.

Inmiddels is de discussie over het Google Bookssettlement verder gevorderd en ligt er een tweede voorstelvoor schikking bij de New Yorkse rechtbank. Een van de meestbelangrijke aanpassingen ten opzichte van de eerste versie is hetfeit dat Google alleen nog boeken online beschikbaar gaat stellendie in de VS, Canada, Engeland of Australië uitgegeven zijn. Boekenuit de rest van de wereld vallen zo buiten Googles poging omtoegang tot ons literair en wetenschappelijk lange termijngeheugente bieden.

Erger nog, Google zal alleen een klein deel van degedigitaliseerde boeken aan internetgebruikers in Europa aanbieden.Waar Amerikanen straks online toegang hebben tot het merendeel vanalle in Amerika verschenen boeken, zullen Europeseinternetgebruikers nog lang op een vergelijkbare dienst moetenwachten. Om een dergelijke dienst ook in Europa te ontwikkelenzullen de initiatiefnemers in 27 lidstaten afspraken moeten makenmet een veel groter aantal aan belanghebbenden. De kans dat deze opkorte termijn ook in de kleinere lidstaten tot stand komen isechter relatief klein, omdat het voor commerciële partijensimpelweg niet rendeert om voor elke even kleine nationale marktaparte afspraken te maken.

Het is daarom van groot belang dat er Europese regels komen dieook voor digitale content een Europese binnenmarkt mogelijk maken.Dit is – zeker gezien de nationaal georganiseerde belangen van deauteurs – een enorme uitdaging en het is te hopen dat ‘SteelyNeelie’ hier dezelfde daadkracht vertoont als op haar oude post alsmededingingscommissaris.

Kroes zou er verder goed aan doen om zich net zo als haarvoorganger in de eisen van de Europese consumenten te oriënteren.Volgens Reding zal ‘alleen een moderne set vanconsumentvriendelijke regels ervoor zorgen dat Europa’s content eenbelangrijke rol kan spelen in de digitaliseringsinspanningen diewereldwijd gaande zijn’.

Haar inspanningen voor de vrije keuze van consumenten in haarlaatste functie geven alle reden om te hopen dat Kroes hiervoor dejuiste vrouw op de juiste plek is. Hoe zwaar haar nieuwe portfoliowerkelijk is, zal in de komende jaren moeten blijken. Maar het isin ieder geval een post die vooruitblikken en daadkracht eist.’

Paul Keller (Nederland Kennisland)