Promoties nodig voor Europa

“Werk aan de toekomst, investeer in de promotieopleiding”, datis het antwoord van de League of European Research Universities opde agenda om Europa te ontwikkelen tot een aantrekkelijke envooraanstaande economie die op kennis gebaseerd is. Grensverleggendonderzoek stimuleert innovatie in allerlei segmenten van desamenleving.

Promovendi vormen vaak het hart van dat onderzoek. Depromotieopleiding draagt dus in hoge mate bij aan de realiseringvan de EU-doelstelling. Hoe moet die promotieopleiding opgezet zijnin de 21ste eeuw om de verwachtingen van de diversestakeholders (overheden, werkgevers, universiteiten enpromovendi zelf) waar te maken en welke vaardigheden zouden degepromoveerden daartoe moeten bezitten?

Nieuwe kansen

De promotie werd vroeger vaak gezien als een soorttoegangsbewijs voor een academische carrière, maar tegenwoordigontwikkelt zij zich meer en meer tot een hoogwaardige kwalificatiedie niet alleen diepgaande reflectie over een onderwerpveronderstelt maar ook een grondige training om de kennis over ditonderwerp succesvol te vertalen naar de samenleving en daardoornieuwe kansen te scheppen. Promotietrajecten leiden de promovendiop tot creatieve, kritische en intellectueel autonoom opererendeonderzoekers die risico’s durven te nemen.

Om dit te realiseren vormt de promotieopleiding van de toekomst eendwarsverband van twee complementaire processen: professioneleonderzoeksactiviteit en persoonlijke ontwikkeling. Promovendihebben dus twee gezichten: ze zijn zowel beginnende onderzoekers,die de instrumenten en conventies van de discipline leren, alsindividuen die zich tot onafhankelijke professionals ontwikkelen,die in staat moeten zijn in complexe en kennis intensieveomgevingen binnen en buiten de universiteit te werken.

Competenties

In aansluiting bij beide kanten van de promovendus zou depromotieopleiding tot zeer hoge competenties voor onderzoek éntoekomstig beroep moeten leiden, in drie domeinen:

(1) het verwerven van de specifieke expertise, kennis, methodologieof technologie om zelfstandig onderzoek uit te voeren binnen een ofmeerdere disciplines.

(2) de ontwikkeling van persoonlijke effectiviteit, het vermogen omproblemen op te lossen en de vaardigheid om succesvol als leider opte treden.

(3) de ontwikkeling van sociale vaardigheden om succesvol in eenteam te werken, en samen te werken en communiceren met specialistenen niet-specialisten op het vakgebied.

Deze combinatie van competenties, persoonlijke kwaliteiten ensociale vaardigheden moet gepromoveerden in staat stellen om hunvaardigheden ook met succes toe te passen buiten de universiteit eneen vooraanstaande rol te spelen in zowel de publieke als de privésector, overal waar een grondige wetenschappelijke analyse enreflectie vereist zijn.

Interdisciplinaire invalshoek

Hoewel de aantallen van jaarlijks gepromoveerden sterkverschillen binnen de EU, nemen deze snel toe, en daarmee ook hetaantal dat aangewezen is op een carrière buiten de universiteit.Onderzoek en innovatie binnen de kenniseconomie hebben een sterkinterdisciplinair karakter. Daarom moeten promovendi ook opgeleidworden in een interdisciplinaire en internationale context vansterke onderzoeksomgevingen. Het hart van de promotieopleidingblijft het grotendeels  informele en onderzoekgerichtetrainingscircuit van promovendi en begeleiders.

Maar deze opleiding moet geïntegreerd worden in een meer formeleopleiding in het kader van onderzoeksinstituten of GraduateSchools. Deze biedt een interdisciplinaire invalshoek en waarborgtook de ontwikkeling van bovengenoemde persoonlijke “skills” encompetenties.

Daarnaast kunnen deze instituten een brugfunctie vervullen tussenpublieke en privé sector voor samenwerking op het gebied van depromotieopleiding, zodat promovendi de gelegenheid krijgen metverschillende werkmilieus kennis te maken. Een dergelijkesamenwerking brengt met zich mee dat promovendi pro-actief gaannadenken over hun carrière-perspectief.

Een dergelijke promotieopleiding kan het beste plaatsvinden ininstellingen die zich intensief met onderzoek bezighouden envoldoende kritische massa en menskracht hebben om een veelkleurigeen aantrekkelijke leeromgeving te bieden, die als netwerk ook eenuitstekende springplank kan zijn voor een carrière buiten deuniversiteit.

Deze omgeving vereist een grote en gezamenlijke inzet van allebetrokkenen. Werkgevers moeten bereid zijn om met universiteiten nate gaan hoe het best ingespeeld kan worden op de ingrijpendeveranderingen in het promotietraject. Overheden – zowel EU alsnationaal – moeten erkennen dat de promotieopleiding een kostbaremaar noodzakelijke voorziening is en hun investering in depromotieopleiding in Europees verband uitbreiden.

Nu investeren

Universiteiten moeten garanderen dat het onderzoek dehoeksteen van de promotie blijft, maar tegelijkertijd zorgdragenvoor een geïntegreerde promotieopleiding die ook competentiesbrengt buiten het strikte gebied van het onderzoek. Zij moeten ookintensiever samenwerken met de werkgevers om hen ervan teovertuigen dat de promotie een hoogwaardige voorbereiding is opwerk binnen hun instellingen of bedrijven.

De promovendi zelf, tenslotte, moeten bereid zijn om tijd teinvesteren in opleidingsactiviteiten die niet direct met hunproefschrift te maken hebben. Zij moeten de verantwoordelijkheidnemen om tijdens hun promotieopleiding ook te werken aanvaardigheden en competenties die voor hun latere beroep vancruciaal belang zijn.

Dit is geen vrijblijvende theoretische discussie die kanplaatsvinden bij een goed glas in een faculty club. Europa kentgigantische uitdagingen als de klimaatverandering, de vergrijzing,de gezondheidszorg en het debat over een houdbaresamenleving.

Wanneer Europa haar huidige comfortabele levenstandaard wilhandhaven, moeten deze en andere uitdagingen beantwoord worden. Omgoed op de toekomst voorbereid te zijn, moeten we stevig investerenin het scheppen en verspreiden van kennis. Het versterken enverbeteren van de promotieopleiding speelt een sleutelrol in dezestrategie. De toekomst van onze promovendi gaat ons allemaalaan.

David Bogle (University College London), Michel Dron(Université Paris-Sud 11), Jan Eggermont (K.U.Leuven) en Jan Willemvan Henten (Universiteit van Amsterdam) zijn de auteurs van hetnieuwe League of European Research Universities (LERU) rapport”Doctoral degrees beyond 2010: Training talented researchers forsociety”.

U vindt hun rapport hier.