Kennissector snakt naar regie

Nieuws | de redactie

17 augustus 2010 | De Nederlandse kennissector is een archipel van duizenden elkaar deels beconcurrerende koninkrijkjes. Dat moet anders, vinden de koepels. In een kennismanifest schetsen zij de oplossing: meer focus en massa, aan te brengen door bedrijven, instellingen en overheid, in een Kennis- en Innovatieraad.

Het lijkt een moedige zet van VNO-NCW,NWO, KNAW, TNO, MKB Nederland en VSNU om in deze tijden vanpolitieke onzekerheid om ´heldere keuzes´ en ´samenhang´ te vragen.Als de regering het kennismanifest gaat uitvoeren, kunnen degevolgen voor de ondertekenende instellingen enorm zijn. Het gaatimmers om ‘herinrichting’, ‘schaalvergroting’ en ‘effectieveafstemming’.

Ook is het niet ondenkbaar dat eennieuwe regering draconische bezuinigingen op hoger onderwijs enonderzoek gaat presenteren als het summum van ´heldere keuzes´ en´samenhang´. De ondertekenaars vermelden niet of ze in dit verbandmeer heil verwachten van een gedoogregering over rechts of vanPaars Plus.

Oneigenlijkeconcurrentie

Echt nieuw is de boodschap van dekoepels niet. Recent pleitte voorzitter Jan-Dirk van den Berg van de TU Delft in een interview met ScienceGuide voor een technologieraad naarZwitsers model. De 3TU’s zouden wel samen met de GTI’s onder zo’nraad zouden willen vallen om zodoende meer samenhang te creëren inde besteding van de onderzoeksgelden.

Waarom is zo’n raad nodig? Op ditmoment hebben onderzoeksinstituten in Nederland de neigingcomplementair te zijn aan elkaar. Om oneigenlijke concurrentie tevoorkomen maar wel een eigen profiel te behouden, kiezen veelonderzoeksinstituten voor een missie die uniek is – waarmee ze huneigen niche creëren, zo blijkt uit lopend onderzoek van hetRathenau Instituut. Begrijpelijk, maar zo dragen ze wel bij aan deversnippering die mede de oorzaak is van de kennisparadox.

Opvolger vanInnovatieplatform

De Kennis- en Innovatieraad zou deopvolger moeten worden van het Innovatieplatform, dat zijn langstetijd lijkt te hebben gehad. De adviesfunctie van de Kennis- enInnovatieraad moet een zwaarwegende zijn. Tevens moet de raad deopdracht en daarbij behorende verantwoordelijkheden krijgen omfocus, regie en samenhang in onderzoek en innovatie in Nederland tebrengen.

Het geheel moet leiden tot eenlangjarige nationale onderzoeksagenda, op grond waarvanbeslissingen genomen kunnen worden over de verdeling van gelden.Die beslissingen moeten genomen op basis van kwaliteit.

Wat gaat dat kosten?

Voorlopig vragen de koepels geen extramiddelen. Wel willen ze dat structureel FES-middelen voor onderzoeken innovatie beschikbaar blijven (in ieder geval 25%). Ook willenze dat de opbrengsten van deze saneringsoperatie aan het onderzoekten goede komen. Als de overheid op den duur weer meer geld heeft,hopen de koepels weer op extra investeringen.

Het manifest van VNO-NCW, NWO, KNAW, TNO, MKB Nederland en VSNUleest u hier.