Dolf van Veen Lector van het Jaar 2012

Nadat in 2010 Hogeschool Utrecht-lector Stijn Verhagen als eerste de nog jonge Lector van het Jaar prijs in ontvangst mocht nemen, was het in 2011 de beurt aan trendwatcher en lector van Fontys Carl Rohde. Op het NHOC 2012 in Rotterdam is Dolf van Veen nu de derde die uit handen van ISO-voorzitter Thijs van Reekum de prijs in ontvangst mag nemen.

U leest het volledige Juryrapport hieronder
 

Juryrapport Lector van het Jaar 2012

Uit heel het land droegen studentenorganisaties, kenniskringen, docenten en HBO-bestuurders bij hen zeer gewaardeerde lectoren voor, die op allerlei manieren voldeden aan de thematiek en profielschets die dit jaar door het ISO en ScienceGuide  centraal waren gezet. Wij zijn hen daar zeer erkentelijk voor.

Opnieuw werd zichtbaar met hoeveel gedrevenheid en vaak verrassende allianties en samenwerkingsverbanden de lectoraten zich ontwikkelen tot boeiende kenniscentra. Dat daarbij de studenten in het HBO meer en meer betrokken raken en input kunnen hebben, ook als jonge onderzoekers in afstudeerfasen en scripties, is een belangrijk pluspunt. Het ISO en ScienceGuide zijn immers met de jaarlijkse onderscheiding van de Lector van het Jaar gekomen, om juist die verbinding aan te wakkeren.

De keuze van ‘de Lector van het Jaar’ legde dit maal het accent op hen die het vak van docent helpen vernieuwen en opwaarderen. Hoe draagt lectoraal onderzoek en de vertaling daarvan naar de curricula van de lerarenopleidingen bij aan de versterking van de professie van de leraar in het PO en VO en daarbuiten?

Inspirerende voorbeelden daarvan werden gezocht en aangemoedigd. Niet in het minst omdat Nederland binnenkort het gastland is van wat wij informeel ‘the Obama Summit’ zijn gaan noemen, de wereldwijde, door president Obama in het leven geroepen topconferentie over excellentie in het vak van de docent. Gastland Nederland moet daarbij zijn beste inspiratoren de kans geven hun inbreng te leveren, dus ook zo’n rolmodel als de Lector van het Jaar.

Die focus op lectoraten voor het docentschap leidde er toe, dat lectoren werden voorgedragen tot van ver buiten de educatieve faculteiten. Ook daar wist men mensen te noemen en honoreren die rolmodel blijken te zijn op dit terrein. Voortreffelijk leraarschap leeft in brede kring in het HBO en het is verheugend dit zo duidelijk te merken.

Zo werd het zelfs mogelijk twee lectoren vanuit de lerarenopleidingen en twee van daarbuiten te nomineren voor de titel Lector van het Jaar 2012. De anderen waren zeker niet minder dan deze vier en werden vanuit hun hogeschool terecht en met fierheid voorgedragen.

Eén voordracht willen wij hier speciaal vermelden, omdat die ons een idee meegaf, dat voor de hele HBO-sector de moeite waard kan zijn. Vanuit Fontys Hogescholen werd een emeritus-lector voorgedragen, omdat men haar een soort Lifetime Achievement Award wilde gunnen via onze procedure en bekroning. Dat spreekt ISO en ScienceGuide aan, ook al past het niet helemaal in onze jaarlijkse opzet. Wij leggen deze gedachte graag voor aan de sector en in het bijzonder aan de HBO-raad. Nu er immers al een decennium lectoren zijn en velen van hen inderdaad een levenswerk beginnen op te bouwen in het HBO, zou onderscheiding daarvoor vanuit de eigen sector niet misstaan.
 

Vier genomineerden

Vier lectoren hebben wij voor de prijs voor 2012 genomineerd:

–              Dr. Ir . René Bakker van de HAN

Lector Bakker is een man uit de bèta-hoek. Hij trekt het lectoraat Networked Appplications in de faculteit Techniek van de HAN. Sinds 2008 is hij daar bezig met het werken aan de ontwikkeling in de praktijk van social media toepassingen in het onderwijs en de zorg. Een bijzonder zwaartepunt daarbinnen is zijn onderzoek naar ‘blended learning’, dat over de volle breedte van het onderwijs binnen zijn hogeschool aan de orde is. Ook zijn elementen van dat onderzoek toegepast binnen de OU.

De studenten reageren zeer geboeid op de vormen van blended learning die Bakker heeft helpen ontwikkelen en de docenten worden geïnspireerd door de virtual classes voor samenwerking met collega’s en de flipped classrooms waarin zij hun werk gaan kunnen doen. Daarbij pakt lector Bakker nieuwe ontwikkelingen als die bij de Khan Academy en het Open Online Education model op om binnen de hogeschool en met allerlei partners in en rond het onderwijs tot vernieuwingen te komen die mensen weten uit te dagen. In het
bijzonder in het deeltijdonderwijs als bron van LevenLangLeren heeft dit werk een aanzienlijke impact. 

–              Dr. Paul Delnooz van Avans 

Lector Delnooz is een man uit het hart van de lerarenopleidingen. Hij trekt het lectoraat De Innovatieve Opleidingsschool bij de Pabo van Avans in Breda. Hij heeft daarin onder meer de ‘Creatieve Actie Methodologie’ ontwikkeld en in en nieuwe publicatie geboekstaafd. Daarin worden werkwijze in de praktijk uiteen gezet die een kwaliteitsimpuls kunnen opleveren voor het docentschap in het basisonderwijs en daarmee ook in de opleidingen
daartoe in het HO.

Vanuit zijn dissertatie over dit onderzoek heeft de lector deze activiteiten in het HBO nader  uitgewerkt en getest en worden de lessen hieruit in het PO en VO toegepast. De studenten aan de pabo worden hierdoor inhoudelijk en didactisch meer uitgedaagd, hetgeen de kwaliteit van onder meer hun afstudeerfasen en -scripties merkbaar heeft verhoogd.

Daarmee konden de curricula van de Pabo worden aangepast  aan de nieuwe ontwikkelingen en kansen. De scholen in het ‘werkveld’ merken dit en zijn enthousiast geworden, zodat deze ontwikkeling ook de innovatieve kant van wat in de scholen gebeurt een impuls is gaan geven. Dit leidt ook tot professionaliseringstrajecten van PO-docenten die met het lectoraat en daarin actieve studenten in gang worden gezet. 

–              Dr. Jeanette Doornenbal van de Hanzehogeschool 

Lector Doornenbal werkt interdisciplinair voor zowel de Pabo als de sociaal-agogische opleidingen. Zij trekt het lectoraat Integraal Jeugdbeleid, dat in beide sectoren van het HBO een belangrijke bijdrage weet te leveren. Het inhoudelijk zwaartepunt ligt op het onderzoeken en ontwikkelen van alles dat bijdraagt aan ‘gezond opgroeien’. Daarin leidt zij een serie onderzoeksthema’s rond leren, gedrag en talentontplooiing.

Daarmee draagt haar lectoraat ook bij aan de ontwikkeling van nieuwe vormen van aanbod in lerarenopleidingen in het noorden van het land, onder meer op masterniveau en rond het thema de Brede School. 

Via het kenniscentrum CaRES werk lector Doornenbal ook interdisciplinair mee in andere sectoren, met name bij de ontwikkeling van het Center of Expertise Zorg. Kenmerkend voor haar werk is, dat zij begrip van de verscheidenheid van systemen waarin kinderen opgroeien en leren en waarin mensen functioneren en van hun samenhang centraal stelt voor de beroepspraktijk. Daarin helpt zij de professionals in het onderwijs toe te rusten tot mensen die weten samen te werken met mensen uit andere disciplines en in de complexiteit van hun vak en omgeving.

–              Prof. drs. Dolf van Veen van Inholland

Lector Van Veen is aan verschillende instellingen actief, naast Inholland ook bij Windesheim en de universiteit van Nottingham. Hij trekt het lectoraat Grootstedelijk Onderwijs en Jeugdbeleid, waarin nadruk wordt gelegd op schooluitval, leerlingenzorg en de integratie van de ondersteuning op zulke gebieden aan scholen. Van daaruit heeft zijn onderzoek en het werk van het lectoraat ook een bijdrage kunnen ontwikkelen aan de bevordering van
studiesucces in het HBO.

Een bijzonder onderwerp van aandacht en praktijkgericht onderzoek heeft Van Veen gevonden in het thema ‘passend onderwijs’. Daarin komt zijn ook internationale werk aan meer structurele en creatieve vormen van samenwerking tussen jeugdzorg en onderwijs in belangrijke mate naar voren. In Europa is hij hierom voorzitter van het onderzoeksnetwerk Urban Education&Children and Youth at risk.

Dit is onder meer verder praktisch vertaald in de ontwikkeling van de zeer goed geaccrediteerde masteropleiding Special Educational Needs die Inholland met partners als Windesheim uitvoert en waar Van Veen de Academic Director van is. Van Veen blijft ook in bacheloropleidingen voor VO en PO lerarenopleidingen als docent actief op deze terreinen.
 

De conclusie

Zoals elk jaar bleek het finale besluit over ‘de winnaar’ zowel lastig als uiteindelijk heel duidelijk. Elk van de vier genomineerden is een topper en een inspirator. Niet alleen in haar of zijn vak, maar ook voor elke docent, onderzoeker en student in het hoger onderwijs en de kennissector in den brede. Lastig dus, want je gunt de winnaar de eer, maar misgunt de drie anderen helemaal niets. Integendeel!

Met de blik nogmaals op de kernpunten die dit jaar toch het criterium vormden, werd de uiteindelijke beslissing gelukkig ook weer niet zo moeizaam. Van de genomineerden is er een die – ook tegen de achtergrond van de Obama Summit volgend jaar – een wel zeer bijzondere rol vervult bij de versterking en opwaardering van het docentschap.

Deze lector doet onderzoek naar en ontwikkelt onderwijs en praktijkinterventies op een van de moeilijkste aspecten van de onderwijsontwikkeling. En dit werkt dit door in de praktijk van de professie. Geen school die daar niet mee worstelt, geen juf of meester die in de uitoefening van haar vak de druk van dit onderwerp niet ondervindt.

Daarbij heeft deze lector in het educatieve vakgebied een toonaangevende rol als inspirator en onderzoeker. En dat heeft hij ook als voorman van het onderzoek op dit terrein internationaal. Juist vanwege de Obama Summit en de rol van ons land als gastheer is dit een punt dat bijzondere aandacht en waardering verdient. U begrijpt het inmiddels vast wel, wij spreken over Dolf van Veen, de lector van Inholland.

Dolf van Veen werkt niet alleen binnen deze hogeschool op een specifiek terrein. Hij kijkt en werkt in een veel breder verband. Zijn onderzoek verbindt een reeks hogescholen en educatieve faculteiten. Hij is zelf als docent voortdurend actief en een rolmodel voor zijn collega’s en studenten. Met zijn focus op het grootstedelijk onderwijs en op de zware taken van leraren en scholen bij het ‘passend onderwijs’ is het werk van deze lector meer dan ooit actueel. Het is het ISO en ScienceGuide een groot genoegen hem de eretitel Lector van het Jaar 2012 te verlenen.