Onderwijscarrière in zicht
Er is veel te doen over de kwaliteit van het onderwijs aan universiteiten. Diverse bewegingen in het hoger onderwijs (Science in Transition en Platform Hervorming Nederlandse Universiteiten) maken zich zorgen en ook minister Bussemaker gaf onlangs toe dat de kwaliteit van het onderwijs onder druk staat.
Het boek Onderwijs op de Universiteit van Hubert Coonen (hoogleraar aan de Teachers Academy van Maastricht University) is een internationaal verkennende studie naar de positie van het onderwijs op de universiteiten en de loopbaanmogelijkheden voor excellente docenten.
“Doordat er zoveel nadruk ligt op onderzoek heeft het onderwijs de afgelopen jaren op veel universiteiten minder aandacht gekregen”, zegt Coonen. “En dat terwijl er de laatste decennia sprake is van een geweldige toename van studenten. De creativiteit, de innovatiekracht en de ondernemerskwaliteiten van deze jonge mensen moeten ten volle door de universiteiten worden aangemoedigd en aangesproken. Goed onderwijs en intensieve begeleiding is de methode om dat te doen, daarover is men het internationaal eens.”
Didactisch hoog niveau
In Nederland zijn voor alle onderwijssectoren, behalve voor het hoger onderwijs, de bekwaamheidseisen van het onderwijspersoneel geregeld in de Wet Beroepen in het Onderwijs. De Nederlandse universiteiten hebben een sterke voorkeur voor zelfregulering als het gaat om de professionalisering van het personeel.
“Jonge mensen die de dragers worden van onze kennissamenleving hebben een inspirerende en uitdagende leeromgeving nodig. We zullen de aandacht voor het onderwijs en het onderzoek opnieuw in balans moeten brengen”, zegt Coonen. “Daarbij moeten we ook kijken naar innovaties in het onderwijs. Hoe kunnen we bijvoorbeeld nieuwe technologieën, zoals social media, integreren in het onderwijs? Om goed onderwijs te geven, is het nodig dat de universitaire docenten zelf didactisch op hoog niveau functioneren er voor excellente docenten loopbaanmogelijkheden komen tot het onderwijshoogleraarschap.”
In Coonens studie wordt een schets gegeven van recente internationale beleidsbijdragen van onder meer de OECD en de Europese Commissie aan het kwaliteitsdebat over het universitaire onderwijs, waarbij de professionalisering en loopbaanperspectieven van universitair onderwijspersoneel centraal staan. Ook komt de bijdrage van de wetenschap aan de orde. De studies die zijn uitgevoerd door het gezaghebbend instituut The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching maken daarvan een belangrijk deel uit. Ook worden ontwikkelingen beschreven in het universitair onderwijs in het Verenigd Koninkrijk en Australië.
Ontwikkelen van kwalificatiestructuur
In het boek wordt een vijftal good practices beschreven (Maastricht, Utrecht, Rotterdam, Londen en Lund) waarbij de vraag aan de orde komt welke eisen worden gesteld aan het onderwijspersoneel aan het begin en gedurende de loopbaan. Ook komen vragen aan de orde met betrekking tot het waarderings- en beloningsbeleid.
Ten slotte wordt een innovatie-agenda geformuleerd voor het bestuur, de docenten en de studenten om aan de kwaliteit van het onderwijs aan de universiteiten een krachtige impuls te geven. Onderdelen van deze agenda zijn onder meer het ontwikkelen van een samenhangende en op de loopbaan gerichte kwalificatiestructuur voor het universitaire onderwijspersoneel en het bevorderen van een experimenterende omgeving voor de vernieuwing van het onderwijs, met bijzondere aandacht voor de digitale didactiek.
Hoog op deze innovatie-agenda staat het stimuleren van studenten door middel van activerende werkvormen. Docenten die excellent functioneren moeten worden erkend en beloond. Ook wordt aanbevolen dat de universiteiten meer werk maken van het onderzoek naar de innovatie en onderwijskwaliteit van de instellingen zelf.
Het boek Onderwijs op de Universiteit: een verkennende studie naar de professionalisering en loopbaanperspectieven van universitair onderwijspersoneel, is hier verkrijgbaar.
Op 20 maart aanstaande organiseert de Erasmus Universiteit Rotterdam in samenwerking met de VSNU een conferentie over onderwijscarrières binnen de universiteit.
