WO-bachelor niet voor een baan
De Kamer heeft minister Bussemaker gevraagd met het bedrijfsleven af te stemmen “in hoeverre de WO-bachelor arbeidsmarkt relevant is.” VNO-NCW en MKB-Nederland stuurden de minister een tamelijk bitse brief met als boodschap dat alles moet blijven zoals het is. Die brief is door een misverstand met enige vertraging alsnog aan de Kamer gestuurd.
Onderscheid naar oriëntatie
“We zijn van mening dat de WO-bachelor niet wordt gezien en niet moet worden gezien als zelfstandige arbeidsmarktkwalificatie.” Het is “een nog nauwelijks gevraagde graad” en gehoord de bedrijven binnen de koepels “blijft dat voorlopig zo.” Dat elders in de wereld de BaMa-stelsels wel eenduidig zij, kan de werkgevers niet zo erg veel schelen, opvallend genoeg.
“Die landen kennen echter geen binair stelsel als de [sic!] Nederlandse, met een groot HBO. De WO-bachelor bevat daar ook praktische elementen. Dat is hier niet het geval.” Het zal de docenten en studenten in het WO die alom nu stages uitvoeren of in medische beroepsopleidingen verkeren, wel verrassen dat de werkgevers nog zo ouderwets durven denken.
De werkgevers werken dit uit in een beschrijving die over een hoger onderwijs van enkele decennia geleden lijkt te gaan. “Er wordt in het hoger onderwijs onderscheid gemaakt naar oriëntatie,” stelt de brief van VNO-NCW/MKB aan de minister. “Het hoger beroepsonderwijs is primair praktisch ingericht; het wetenschappelijk onderwijs heeft een academisch karakter. Een andere manier van studeren die ook een andere soort studenten trekt.”
Dat laatste is wel een beetje een gotspe: het WO trekt alleen studenten uit het VWO en buitenlandse gegadigden. De instroom is vanwege de opbouw van het VO in ons land niet gebaseerd op een vrije oriëntatie-keuze, maar op de preselectie in het voortgezet onderwijs.
Sterk in analyse
Het HBO is “internationaal zeer groot” en dat is “naar tevredenheid” van de werkgevers. Anders gezegd: het HBO doet veel wat elders normaliter plaats heeft in het WO. Het “strikt binair stelsel” is dan ook een Nederlandse fictie en blijkt ook een constructie waar men aan wil vasthouden, ongeacht de ontwikkeling van de kennisfactoren in economie en samenleving, zo erkent de brief de facto.
Zo schrijven de werkgevers: “academici zijn over het algemeen sterk in analyse, en het ontwikkelen van nieuwe kennis, HBO’ers zijn doorgaans sterker in de toepassing van kennis.” Dat in het WO juist de ondernemende en toepassingsgerichte aspecten meer aandacht zijn gaan krijgen en in het HBO de aandacht voor Bildung en onderzoekende en reflectieve capaciteiten, dat lijkt men buiten beschouwing te willen laten.
Zo komt men tot de conclusie, dat “een HBO-bachelor klaar [is] voor de arbeidsmarkt en voldoende geëquipeerd voor functies op HBO-niveau.” Maar “het bedrijfsleven ziet de WO-bachelor als een tussendiploma.” Tegelijkertijd signaleert men dat het HBO bepaald nog niet voldoet aan dit postulaat. Daar is “zeker ruimte voor kwaliteitsverbetering en meer differentiatie” en ook voor “meer aandacht voor excellentie om te voldoen aan de behoefte van de arbeidsmarkt.”
Het is al vaker vastgesteld, dat ons land bij de invoering van BaMa van alles gedaan heeft, maar geen bachelor en master systeem heeft ingevoerd. De werkgevers hadden dit niet overtuigender kunnen illustreren dan met hun slot-edict. Zij “hechten sterk aan het binaire karakter van ons hoger onderwijsstelsel. Daarom is het geen wenselijke ontwikkeling dat de WO-bachelor gezien wordt als zelfstandige arbeidsmarktkwalificatie.” Ook als dat internationaal de logische uitkomst is van een BaMa-stelsel, moet dit ontkend en belemmerd worden vanwege de gehechtheid aan de binariteit.
