Vo en ho blijven netwerken tijdens digitale werkconferentie

De beginperiode van studenten in het hoger onderwijs stond centraal op de tweede werkconferentie over de aansluiting tussen het voortgezet onderwijs (vo) en het hoger onderwijs (ho) van dit jaar. Waar de vorige editie van maart nog ‘in het echt’ kon plaatsvinden, was deze editie net als vele andere evenementen online te volgen. Hoewel de techniek hier en daar voor wat verwarring zorgde, verliep de conferentie over het algemeen voorspoedig en konden collega’s van de aangesloten middelbare scholen en het hoger onderwijs met elkaar in gesprek.

Ellis Wertenbroek, een van de programmaleiders van het samenwerkingsverband, vertelt over de digitale ervaringen: “Het was een beetje een tweeledige ervaring. Aan de ene kant was het voor veel mensen makkelijker om te komen, maar je mist wel het netwerken. Dat is toch een erg belangrijk onderdeel. Soms kwamen mensen een half uur te vroeg, gewoon om even bij te praten met collega’s.”

Bijzondere periode voor nieuwe studenten

De online conferentie begint met een aantal kersverse studenten die hun verhaal doen over de eerste paar weken op het hoger onderwijs. Ze klinken enthousiast, ook al zijn hun eerste ervaringen anders dan die van hun voorgangers. Deze studenten zitten natuurlijk door de coronamaatregels grotendeels thuis achter hun laptop. Desondanks merken ze nu al veel verschil met het voortgezet onderwijs. De gasten in deze sessie, voornamelijk docenten uit het voortgezet en hoger beroepsonderwijs, mogen ook nog vragen stellen aan de studenten, die uitgebreid antwoord geven.

Wertenbroek merkt ook dat de coronacrisis veel veranderd heeft, maar ze hoopt dat het samenwerkingsverband bij kan dragen aan het opvangen van de klappen. “De samenwerking die we met het vo, ho en het wo hebben is uniek, en daarmee kunnen we goed bekijken hoe we die studenten beter kunnen opvangen. We horen al vaak dat er veel eenzaamheid is onder studenten, wat niet zo gek is als ze weinig contact hebben. We betrekken ze steeds meer bij onze activiteiten en we willen ze ook vaker interviewen en hun ervaringen posten. Zeker nu uitval nog meer voor zal komen door corona, blijven afspraken over regionale afstemming en samenwerking voor een goede aansluiting van belang.”

Thema’s voor samenwerking

Na de opening volgt een presentatie over de samenwerking. Wat houdt dit verband eigenlijk in? Het project is in 2014 ontstaan, toen een groot aantal middelbare scholen uit de regio Rotterdam besloten intensiever samen te willen werken met de vier Rotterdamse hbo-instellingen. Dit was nodig omdat ongeveer 80% van de havisten voor een hbo-opleiding in de buurt kiest. Ruim een derde hiervan valt uit of verandert van opleiding, wat de middelbare scholen en de hbo-instellingen een te groot percentage vinden. De doorstroom moet beter kunnen. In maart 2020 is ook de Erasmus Universiteit partner geworden, waardoor de samenwerking van vo-hbo naar vo-ho veranderd is.

Het samenwerkingsverband richt zich op verschillende thema’s. Het eerste thema is het monitoren van doorstroomcijfers om uitval en rendement inzichtelijk te maken. Vanuit dit thema is een mentortraining ‘Studeren in het ho’ ontwikkeld, zodat mentoren de scholieren beter kunnen helpen bij de studiekeuze. Deze training kon ook tijdens de conferentie gevolgd worden.

Binnen het derde thema, vakinhoudelijke aansluiting hebben de werkgroepen economie, wiskunde en Nederlands/communicatie producten en activiteiten ontwikkeld om eind- en startniveau beter op elkaar aan te laten sluiten. Zo is er een docentenhandleiding PWS geproduceerd. Dit moet docenten helpen bij het goed begeleiden van het profielwerkstuk, omdat dit gezien wordt als een test voor het hoger onderwijs. Ook is er een training ontwikkeld voor docenten die aan taalontwikkelend lesgeven willen doen, om de taalbeheersing van scholieren te verbeteren.

Daarnaast zijn de thema’s economie en wiskunde vooral bezig geweest met het verkleinen van het gat tussen het voortgezet onderwijs en economische en technische studies. Als laatste is er het thema ho-vaardigheden, waar vooral praktische voorbeelden worden gedeeld. Er wordt bijvoorbeeld hard gewerkt aan een vaardighedenlijn vo-ho.

Na de presentatie van het samenwerkingsverband wordt het Pre Academic Programma door Jorian Waleson van de Erasmus Universiteit Rotterdam toegelicht. Afgelopen zomer is dit programma online aangeboden aan toekomstige studenten om in vier dagen academische vaardigheden aan te leren. Tijdens de conferentie werd iedereen in kleine groepjes verdeeld en naar een zogenaamde breakout room begeleid: een ander kanaal binnen de online conferentie. Hier werden de deelnemers geconfronteerd met een oefening die studenten ook moesten doen tijdens de Summerschool.

Levensvaardigheden studenten moeten beter voor meer studiesucces

De mensen in de kleine groepjes moesten over elkaar roddelen, terwijl de persoon over wie geroddeld werd gewoon mee kon luisteren. Zo krijg je een inzicht in wat mensen van je denken, puur op basis van je eerste indruk. Het was een goede introductie in wat het Ho-vaardighedenprogramma kan betekenen voor nieuwe studenten.

Academische- en levensvaardigheden

Na dit gedeelte wordt de conferentie weer opgedeeld, ditmaal in negen groepen. Er zijn verschillende deelsessies georganiseerd, waarbij deelnemers kunnen kiezen welke van de thema’s het meest interessant is voor hun vakgebied of hun school. Deze deelsessies vinden ook weer in breakout rooms plaats, en een paar experts doen hier hun verhaal over het bijbehorende thema.

Daarna is er meer dan genoeg ruimte voor discussie tussen de experts en docenten die vragen of eigen ervaringen hebben op dit gebied. Zo is er in de deelsessie over ho-vaardigheden een presentatie van het Schoonhovens college, waar het nieuwe vak academische vaardigheden als examenvak gegeven wordt.

Dit vak wordt in de vierde klas van het vwo gegeven als voorbereiding op de universiteit. Leerlingen zijn erg enthousiast over het nieuwe vak. Dat wekte meteen de interesse van de andere docenten in de deelsessie. Ze hadden volop de ruimte om vragen te stellen en te discussiëren over de voor- en nadelen van het vak. Uiteindelijk zijn er e-mailadressen uitgewisseld voor toekomstige samenwerkingen.

Steeds grotere rol voor studenten

Wertenbroek: “Netwerken is een belangrijk onderdeel van dit samenwerkingsverband. Daarom is het belangrijk om ook in de werkgroepen studenten te hebben, die hebben met hun ervaringen echt een voorbeeldfunctie voor leerlingen van het vo. Docenten luisteren daarom ook echt naar de studenten.“

Nog een voordeel hierbij is volgens de programmaleider dat het samenwerkingsverband heel regionaal is. “Docenten rennen vaak harder als het om studenten gaat die ze zelf in de les gehad hebben, of die in ieder geval op hun school gezeten hebben. Daarom willen we ons focussen op meer studenten in de werkgroepen en studenten die ons helpen bij het ontwerpen van producten. Ook willen we ze vaker interviewen voor ons onderzoek. Uiteindelijk zullen ze een veel grotere rol gaan krijgen tijdens conferenties.”