Blockchain gaat het hoger onderwijs veranderen
Blockchain gaat op zeer korte termijn het hoger onderwijs veranderen, verwacht Jan Veuger, lector Blockchain bij Saxion. “Toen ik startte met het lectoraat, zo’n 2,5 jaar geleden, heb ik samen met mijn collega Chhay Lin Lim met twaalf studenten laten zien dat we binnen drie maanden diplomering op blockchain konden zetten. Dat heb ik intern gebruikt bij Saxion en andere belangstellenden om te laten zien wat er mogelijk is, nog voordat er allerlei bestuurlijke discussies zouden komen.”
De techniek voor bijvoorbeeld de zogenaamde microcredentials, digitale certificaten die per leerervaring uitgereikt kunnen worden, is er dus al. “Technologisch kan het allemaal al, dat hebben we bewezen, het is alleen nog de vraag op bestuurlijk vlak wat we allemaal wel of niet willen. En dat is ook logisch, want je bent als hogeschool een geaccrediteerde instelling – maar een geaccrediteerd diploma kan ook op blockchain. Microcredentials voor studenten en het bedrijfsleven kan je misschien als school zelf accrediteren met een examencommissie of iets dergelijks. Dat wordt allemaal al uitgezocht en geregeld, dus het komt, en ik denk op korte termijn.”
Het komt, dus je kunt beter aan het stuur zitten
Volgens Veuger zijn meerdere partijen in het hoger onderwijs geïnteresseerd in deze ontwikkelingen, waaronder DUO. “DUO is nu bezig om de hele diplomering op een blockchain te zetten. Dat doen ze in internationaal verband, en daar zijn ze ook trekker in. Wij van Saxion zijn nu gevraagd, en dat gaan we ook doen, om het projectleiderschap daarvan in te vullen. Met onze projectleider blockchain en studenten van het excellentietraject blockchain (een verdiepend programma naast de reguliere opleiding waar studenten drie jaar lang eens per week samenkomen, red.) gaan we daaraan bouwen.”
Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief
Eigenlijk heeft het hoger onderwijs dus geen keuze; blockchain gaat alles veranderen. “Als je kijkt naar het project met DUO, dat is al in Europees verband. Daar gebeurt het al, en dan kun je als Nederland zeggen dat je wilt wachten, maar het komt er gewoon aan. Ik zou zeggen, zorg dat je erbij blijft, want dan kun je invloed uitoefenen. En daarnaast is het ook gewoon leuker om in de kopgroep te zitten.”
De leidende positie van Nederland wordt bevestigd door recent Europees onderzoek, waaraan Veuger heeft meegewerkt. “We hebben een vergelijking gemaakt tussen vijf Europese landen, waaruit blijkt dat Estland hét blockchainland van Europa is. Nederland staat echter op de tweede plek, wat best bijzonder is, en dat komt voor een groot deel door Saxion. Dit is de enige hogeschool met een heel lectoraat dat zich bezighoudt met blockchain, en daarnaast is er een minor met dit jaar 144 studenten, een excellentietraject met 24 deelnemers, en er lopen vijf promotieonderzoeken naar blockchain binnen het lectoraat.”
Blockchain in het curriculum
In Nederland wordt blockchain op meerdere manieren toegepast in de drie missies – onderwijs, onderzoek en kennisoverdracht – van hoger onderwijsinstellingen. “In het onderzoek zagen wij een hoge integratie van blockchainkennis in onderwijs en onderzoek. Dit zie je bijvoorbeeld in innovatiehubs, die helemaal hun eigen gang kunnen gaan. Onderwijs, onderzoek, incubatie en kennisoverdracht werden vaak op een interdisciplinaire manier en met een focus op projecten gecombineerd.”
Als blockchain in het onderwijs behandeld wordt, gebeurt dat volgens Veuger vaak binnen het curriculum van een bestaande opleiding. “Bij Windesheim kijken ze bijvoorbeeld naar blockchain als onderdeel van supply chain management, en bij de Hogeschool Rotterdam kijken ze vanuit het perspectief logistiek naar bijvoorbeeld de containerindustrie.”
Bij Saxion wordt dit principe omgedraaid. “Wij kijken naar blockchain zelf en hoe je dat kunt toepassen. Ons lectoraat kijkt per opleiding hoe ver je de diepte in kan. Bij ICT of bij financiën komt het bijvoorbeeld wat meer terug dan bij mode. Blockchain is natuurlijk ook niet de oplossing voor alles, maar bij sommige sectoren moet je er wel iets vanaf weten. We worden als lectoraat daarom vaak meegenomen bij het ontwikkelen van curricula.”
Blockchain ter innovatie van onderwijs
Naast een inhoudelijk onderwerp waarover studenten kennis en ervaring vergaren tijdens hun studie, kan blockchain ook een hulpmiddel zijn voor innovatieve onderwijssystemen. “Blockchain kan meewerken aan de verandering van gecentraliseerd onderwijs naar gedecentraliseerd onderwijs door middel van bijvoorbeeld microcredentials.”
Zo heeft de eerste generatie afgestudeerden van het excellentietraject blockchain al microcredentials ontvangen. “De afgestudeerden hebben een portfolio gemaakt, en op basis daarvan kregen ze de microcredentials toegekend. Het grote voordeel daarvan is dat iedereen dat onafhankelijk kan inzien, dus een werkgever zou dat makkelijk kunnen checken; daarmee voorkom je het vervalsen van papieren of certificaten. Daar ligt wel nog de grootste uitdaging: de technologie is er wel, maar de credentials moeten ook nog zo waardevast zijn als een ouderwets diploma.”
Dit soort initiatieven vindt Veuger belangrijk, want waar bedrijven nog wat voorzichtig zijn, kunnen hogescholen wél instappen en de voorloper zijn. “Dat doen wij ook als lectoraat, wij proberen die voortrekkersrol op te pakken. Blockchain gaat niet alleen over de techniek die erachter zit, het gaat ook over de filosofie en over wat blockchain betekent voor organisaties. Zo is er vanuit Europa een enorm belang om goed uit te zoeken hoe omgegaan moet worden met de regelgeving, met het eigenaarschap van de data, en wat het betekent voor bijvoorbeeld monetaire systemen. Op die interdisciplinaire manier proberen wij het onderzoek altijd aan te pakken, samen met studenten.”
Blockchain is meer dan Bitcoin
De kennis uit het onderzoek naar blockchain moet ook gedeeld worden met de maatschappij. Voor veel mensen staat blockchain namelijk gelijk aan Bitcoin, denkt Veuger, terwijl het veel meer toepassingen heeft. “Blockchain is al mainstream, alleen weten mensen dat vaak niet. Als ik lezingen geef, laat ik vaak voorbeelden zien, en een goede vind ik de tickets voor voorstellingen van cabaretier Jochem Myjer. Die zitten ook op blockchain, en zijn dus alleen voor een vaste prijs te koop. Daar komt geen zwarte markt met woekerprijzen aan te pas. Datzelfde zie je in de kledingindustrie, in de financiële wereld, in supply chains. Het wordt al overal toegepast.”
De reden dat blockchain toch nog niet overal bekend is, ligt vooral aan concurrentie, denkt Veuger. “Er zit soms een beetje spanning in, want je raakt een tussenpersoon kwijt. Accountants vinden het heel spannend bijvoorbeeld, want als uitgaven over blockchain gaan, kan iedereen die gewoon zien en vergt dit minder inspanning van de accountant waardoor een omzetdaling volgt. De Belastingdienst kan dus meekijken, en de accountant kan dan maar een zeer beperkte of een andere rol krijgen.”
Het zijn volgens de lector juist dit soort dilemma’s waarop het hoger onderwijs zich moet richten. “De kennis over het innoveren met blockchain, de voor- en nadelen ervan, dat past allemaal binnen de missie van kennisoverdracht van universiteiten en hogescholen. Met het lectoraat gaan we ook met de Belastingdienst een groot project draaien, want als alles op een blockchain staat is er geen gedoe meer over BTW, bonnetjes en dat soort dingen. Als je dat soort dingen efficiënter en effectiever kan doen, heeft iedereen daar belang bij.”
Volgens Veuger zouden hogescholen ook op beleidsniveau veel belang kunnen hebben aan blockchain, aangezien die regelmatig kampen met grote hacks. Het grote voordeel van blockchain is namelijk dat gegevens niet meer op één server staan, en dat het daarom niet gemanipuleerd kan worden. “Als je het bijvoorbeeld hebt over een sensortechnologie, of dat nu medisch is of voor in een auto, daar zit heel veel data in. Dat dataverkeer moet heel goed bewaard worden, en dat mag niet gemanipuleerd of zelfs gehackt worden. Op het moment dat je dat op een blockchain hebt zitten, is dat al gegarandeerd. Een blockchain is niet te hacken.”
