Tijdelijke docent verliest rechtszaak tegen Universiteit Utrecht
Tot 1 maart 2022 werkte Marijn Scholte als docent Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen bij de Universiteit Utrecht. Op die datum eindigde zijn tijdelijke dienstverband van drie jaar, dat inging op 1 maart 2019 en volgde op een eenjarig dienstverband dat begon op 1 maart 2018. Halverwege dat eerste contract voor een jaar bood de Universiteit Utrecht Scholte een langdurig tijdelijk contract aan voor drie jaar, wat Scholte accepteerde.
Afspraak tussen Universiteit Utrecht en sociale partners
De reden daarvoor ligt in afspraken die de Universiteit Utrecht (UU) en sociale partners in 2018 maakten. De universiteit zou proberen meer langdurige tijdelijke contracten aan te bieden. “De UU geeft uitvoering aan de gemaakte afspraken en streeft ernaar aan (junior)docenten een eenmalig langdurig contract te geven van minimaal 0,7 fte voor vier jaar”, licht de universiteit toe. Omdat die afspraken tussen de sociale partners in 2018 werden gemaakt, toen Scholte al op zijn eerste jaarcontract werkte, werd hem een opvolgend contract voor drie jaar aangeboden. Zo werden de vier jaar volgemaakt.
Scholte is echter naar de rechter gestapt omdat hij zijns inziens ten onrechte een contract voor bepaalde tijd heeft gekregen. De Europese wet- en regelgeving stelt namelijk een arbeidscontract voor onbepaalde tijd als norm. Alleen bij uitzonderingen mag daarvan worden afgeweken. In de academische wereld gelden stijgende onderwijsaantallen of specifieke onderwijsontwikkelingen als omstandigheden die zo’n afwijking mogelijkerwijs rechtvaardigen, zo is afgesproken in de cao voor Nederlandse universiteiten (cao NU). Volgens Scholte was van beide omstandigheden geen sprake. Daarom zou hem ten onrechte een arbeidscontract voor bepaalde tijd zijn aangeboden.
Docent had al bij aanbod contract bezwaar moeten maken
De kantonrechter begrijpt de redenering van Scholte, maar heeft slecht nieuws voor hem. Als hij bezwaar had willen indienen tegen de tijdelijkheid van het arbeidscontract dat de Universiteit Utrecht hem aanbood, had hij daartegen bezwaar moeten maken toen het contract hem in 2018 werd aangeboden. Dat heeft hij echter niet gedaan.
“Nu Scholte desondanks van deze mogelijkheid geen gebruik heeft gemaakt, heeft het besluit formele rechtskracht gekregen en moet de kantonrechter in beginsel ervan uitgaan dat het besluit zowel wat de wijze van totstandkoming als wat de inhoud betreft in overeenstemming is met de desbetreffende wettelijke voorschriften en algemene rechtsbeginselen”, concludeert de rechter daarom.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Het door de Universiteit Utrecht aangeboden en door Scholte aanvaarde tijdelijke arbeidscontract is een kwestie die onder de bestuursrechter valt. Vanwege de leer van de formele rechtskracht mag de burgerlijke rechter, bij wie Scholte zijn zaak heeft aangespannen, geen uitspraak doen op dat gebied. Alleen bij hoge uitzondering wordt daarvan afgeweken, bijvoorbeeld wanneer de Universiteit Utrecht ervoor had gezorgd dat Scholte geen gebruik kon maken van zijn recht op bezwaar. Daarvan is echter geen sprake. Scholte had namelijk al in 2018 naar voren kunnen brengen dat de tijdelijkheid van het hem aangeboden arbeidscontract onterecht was, maar deed dit niet.
Juridische duidelijkheid blijft uit
Was er dan wel sprake van een bijzondere omstandigheid zoals een schommeling in de studentenaantallen die de tijdelijkheid van Scholte’s arbeidscontract (en de contracten van veel collega’s bij zowel de Universiteit Utrecht als bij andere universiteiten) rechtvaardigde? Dat blijft onduidelijk, want de rechter spreekt zich op dat punt niet uit. Vanwege de formele rechtskracht van de overeenkomst komt de kantonrechter “in dit verband niet toe aan de beoordeling van de vraag of het besluit van 16 oktober 2018 al dan niet in strijd is met de cao NU, de raamovereenkomst en het goed werkgeverschap.”
Scholte wilde van de rechter horen dat hij nog altijd in dienst is bij de Universiteit Utrecht omdat zijn arbeidscontract van tijdelijke duur eigenlijk een arbeidscontract van onbepaalde duur is. Dat is hij echter niet, zegt de rechter. Zijn contract is per 1 maart 2022 geëindigd, waarom de rechter ook een daarmee samenhangend verzoek om de betaling van achterstallig salaris afwijst.
Een rechterlijke uitspraak over de geldigheid van de tijdelijke contracten van veel docenten bij universiteiten, die de befaamde ‘flexibele schil’ vormen, blijft zodoende achterwege.
Jammer voor duizenden docenten in zelfde situatie
In zijn reactie geeft Scholte aan zeer teleurgesteld te zijn. “Dit is niet wat ik ervan verwacht en gehoopt had. Ik vind het met name jammer dat het een heel procedurele uitspraak is, die nauwelijks ingaat op de inhoudelijke vragen. Dat is niet alleen jammer voor mij, maar voor duizenden docenten in dezelfde situatie.”
Zelf vindt hij het niet gek dat hij in 2018 geen bezwaar maakte tegen de tijdelijkheid van het hem aangeboden contract. “Als jonge docent ben je niet in een positie om daar daadwerkelijk bezwaar tegen aan te tekenen omdat dat ook gevolgen kan hebben voor je aanstelling. Ik dacht: nu kan ik me drie jaar lang bewijzen.” De oud-docent beraadt zich nog op een eventueel hoger beroep.
De Universiteit Utrecht geeft in een reactie aan blij te zijn met het oordeel dat de universiteit rechtmatig heeft gehandeld, maar begrijpt dat dit teleurstellend is voor Scholte. Tevens wijst de universiteit erop bezig te zijn met het realiseren van meer vaste contracten en het aandeel tijdelijke contracten te verminderen. De komende vijf jaar wordt vijftig miljoen euro aan eigen middelen ingezet om dat te bereiken. Ook de extra middelen die zijn toegezegd in het coalitieakkoord moeten hieraan bijdragen.
