ZonMw en LERU blijven hameren op dieren voor medisch onderzoek
Sinds 2013 is er reeds een verbod op dierproeven voor cosmetica. Er zijn echter uitzonderingen als mens of milieu anders gevaar loopt door het gebruik van chemicaliën. Daarnaast wil het European Chemicals Agency (ECA) nieuwe dierproeven introduceren voor ingrediënten, zelfs ingrediënten die exclusief worden gebruikt in cosmetica. Dit zou miljoenen dierproeven per jaar meer kunnen betekenen. De Commissie is nu bereid te kijken hoe het beleid op cosmetica en chemicaliën niet de doodsteek voor dieren betekent.
Mensen boven dieren bij medicijnen
Over dierproeven in medisch onderzoek bestaat minder initiatief bij de Europese Commissie. Het burgerinitiatief had gevraagd om committatie aan een routekaart voor de uitfasering hiervan anno 2024. Hieraan wil de EC zich echter niet wagen, maar het wil wel geld voor diervrije alternatieven beschikbaar stellen. Ook wil het een versnelling van de proefdiervrije initiatieven in het onderwijs. Zo zou de volgende generatie onderzoekers vanzelf minder geneigd zijn proeven met dieren te gebruiken.
De terughoudendheid van de Commissie in dierproefvrije medicijnen wordt met applaus onthaald door de League of European Research Universities (LERU). In een gezamenlijk persbericht met EU-LIFE benoemt de koepel enkel de menselijke medische belangen, waarvoor het in stand houden van dierproeven een “wetenschappelijke benadering” zou zijn. Volgens LERU is de wetenschap nog niet genoeg gevorderd voor dierproefvrije alternatieven en zijn verminderingsdoelen onrealistisch. Over zowel dierproeven als alternatieven moet men “constructief en betekenisvol” communiceren, vindt de koepel.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Ook onderzoeksfinancier ZonMw laat zich in lovende bewoordingen uit over het uitgebleven “versneld afbouwen van dierproeven”. De medische maecenas noemt dit momenteel nog niet “wetenschappelijk verantwoord”. Universiteit Maastricht gaat nog een stap verder en zegt dat “wetenschappelijk onderzoek stagneert” in een proefdiervrije wereld. De universiteit, die een dierproefcentrum heeft, kwam eerder in het nieuws door herhaaldelijke experimenten op honden.
Nederlandse demissionaire ministers dralen
De nieuwe plannen van de EU ontzenuwen echter een argument van demissionair minister Adema (Landbouw). Die beweerde in een Kamerdebat over dierproeven dat de veiligheidseisen van de EU proefdieren tot wettelijke verplichting maken. De huidige Commissieplannen doen afbreuk aan dat argument. Volgens de door de Kamer gehoorde experts is 85 tot 90 procent van de dierproeven niet nuttig voor mensen, terwijl door gebrekkige registratie veel dierproeven nodeloos herhaald worden. De Kamer wil daarom dat de ‘gouden standaard’ van dierproeven wordt opgeheven, maar Adema negeert dat.
In datzelfde debat wees inmiddels demissionair minister Dijkgraaf (Onderwijs) naar de universiteit om dierproefvrije innovatie te initiëren. Waar de Kamer echter meer regie bij het ministerie wenste, waren volgens Dijkgraaf de “universiteiten en umc’s aan zet”, met het ministerie op “gepaste afstand”. Jongeren mochten het voortouw nemen, want “er is geen gemakkelijkere shortcut dan de volgende generatie in de lead te zetten.” Die woorden weerklinken haast als een profetie van de EC-plannen.
In tegenstelling tot de Europese Commissie en de vaderlandse ministers is het Nationaal Groeifonds zich wel bewust van urgentie in het dierproevendossier. In de derde financieringsronde is er aan het door onder meer de Universiteit Utrecht nog op te richten Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT) een subsidie van 125 miljoen euro toegekend. Volgens de gehonoreerde aanvraag kan Nederland wereldwijd onderscheidend en leidend worden met dierproefvrij medisch onderzoek.
