Kabinet wil regels voor studieschulden en hypotheken niet versoepelen

De VVD had eerder in een motie gevraagd om de studieschuld minder zwaar mee te laten wegen voor starters op de woningmarkt. Daniël Koerhuis (VVD) wilde dat het Nibud onderzoek zou doen hoe de studieschuld minder zwaar kan worden meegewogen bij de aanvraag van een hypotheek voor starters. Starters zijn steeds vaker gedwongen te moeten huren omdat hun studieschuld te zwaar drukt op de hypotheekmogelijkheden. De motie van Koerhuis is vorig jaar aangenomen maar bij een overleg in de Kamer deze week constateerde de initiatiefnemer dat hij niet blij was met hoe de minister dit heeft opgepakt.

“Heel eerlijk: ik ben niet blij met hoe de minister de motie-Koerhuis over het meewegen van studieleningen voor hypotheken heeft uitgevoerd. Het is goed dat de minister het Nibud heeft gevraagd onderzoek te doen, maar het is niet goed dat we studieleningen niet minder kunnen meewegen,” stelt Koerhuis.

“Het effect is nu dat starters die hebben gestudeerd voor de hele looptijd van hun studielening van 35 jaar gemiddeld zo’n €40.000 minder kunnen lenen. Dan wordt het als starter wel erg moeilijk om ertussen te komen op de huizenmarkt, zeker als je doorstromers en beleggers als concurrenten hebt. Ik vind dit niet eerlijk voor starters.”

Voortdurende discussie over het leenstelsel

Na de bijdrage van Koerhuis verliep het debat op een soortgelijke manier als vorig jaar. De CU wreef de VVD nog maar eens in het gezicht hoe nadelig de invoering van het leenstelsel heeft uitgepakt. “Begrijp ik goed van de VVD-fractie dat ze spijt hebben van het leenstelsel?” Vroeg Kamerlid Carla Dik-Faber.

“De ChristenUnie heeft daar nooit voor gepleit, maar het is nu wel een feit. Je wilt natuurlijk ook niet dat jongeren op een gegeven moment in de situatie terechtkomen dat ze hun maandelijkse lasten niet meer kunnen betalen. Dan is die studielening en de aflossing daarvan wel ontzettend reëel. De VVD-fractie zou toch niet willen zeggen dat we jongeren meer schulden moeten gaan geven door hogere hypotheken af te sluiten en die studielening dan maar wat minder mee te nemen, zodat mensen uiteindelijk in betalingsproblemen komen? Dat is toch niet wat de VVD wil?”

De VVD kon niet anders dan er een semantische discussie van te maken op dit punt. “Allereerst gebruik ik het woord “studielening” omdat dat het meest gangbaar is, maar eigenlijk is het een “studievoorschot”. Het is dus niet echt een lening. Mevrouw Dik-Faber van de ChristenUnie heeft het over terugbetalingsproblemen. Als je hem niet terug kan betalen, hoef je hem ook niet terug te betalen.”

Koerhuis wilde daarom ook van de minister weten of zij niet in gesprek wil gaan met de banken om te regelen dat de studieschuld minder zwaar wordt meegewogen.

Starters beschermen

De minister wilde de weging van studieschulden bij de aanvraag van een hypotheek niet aanpassen om te voorkomen dat starters te maken krijgen met betalingsproblemen. “De zorgen over starters delen wij met elkaar, maar ik zei net ook al dat wij starters wel moeten beschermen tegen onverantwoorde hypotheekverstrekkingen. Ik volg op dit punt dus gewoon het advies van het Nibud over het niet aanpassen van de weging voor studieleningen.”

Wel zegde de minister toe dat zij in overleg wil gaan met de banken of er eventueel maatwerk mogelijk is. “Ik zie wel aanleiding om tijdens het volgende Platform hypotheken — dat is pas in 2019, maar de tijd schrijdt snel voort — met de sector te bespreken of mogelijkheden tot maatwerk bij studieschulden gebruikt worden en of hierbij knelpunten worden ondervonden.”

De VVD was enigszins gerustgesteld en diende toch geen motie in. Wel wilde Koerhuis dat de minister niet stil gaat zitten op dit punt. “Ik zal geen motie indienen over het minder zwaar wegen van de studielening. Toch zou ik de minister nog een keer willen oproepen om te onderzoeken hoe banken in de praktijk omgaan met de studielening. Eventueel kom ik later in een volgend debat met een motie.”

Het is niet voor het eerst dat studieschulden en hypotheken een punt van discussie zijn. De gemoederen liepen hoog op in september toen uit onderzoek van het ISO bleek dat de banken een lobby aan het voorbereiden waren om de studieschuld bij Bureau Krediet Registratie (BKR) te registreren. De banken willen zo meer inzicht krijgen in de studieschulden van de hypotheekaanvrager. De Kamer was er toen als de kippen bij en verzette zich hevig tegen een registratie van de studieschuld bij BKR. Ook partijen zoals het CDA en de SP die opmerkelijk genoeg eerder tijdens de verkiezingscampagne van 2017 hadden gezegd hier niet tegen te zijn.