Lector en circulair ondernemer in één: ‘Ik wil laten zien dat het ook anders kan’
“Het zal anders moeten. Als we doorgaan zoals we nu doen, blijft er voor onze kinderen en kleinkinderen niet veel over”, zegt Eric de Bruin bij aanvang van het gesprek. Hij is onlangs geïnstalleerd als lector Circulair ondernemen in de Agri- en Food Business bij Aeres Hogeschool in Dronten. “Ik denk dat het ook anders kán.”
Een lector die ook ondernemer is
Het carrièrepad van De Bruin is ook anders dan anders. Hij promoveerde aan de WUR op biologisch onderzoek naar eiwitten, werkte bij Sanquin en in de farmaceutische industrie, verkaste naar een bedrijf dat met algen werkte omdat hij liever werkte aan ziektepreventie, werd lector Duurzame Eiwitten bij Hogeschool Van Hall Larenstein en stapte later over naar Aeres.
De Bruin is namelijk niet alleen lector, maar hij houdt zich ook al vijf jaar als ondernemer bezig met het hergebruik van reststromen kalk. Die ervaring neemt hij mee naar studenten met ideeën voor een circulaire onderneming.
“Circulair ondernemen is wat lastiger dan regulier ondernemen; je moet een lange adem hebben”, weet De Bruin. “Men is gewend om de meest voor de hand liggende optie, vaak de goedkoopste, te kiezen. Over duurzaamheid wordt wel veel gepraat, maar vaak wordt er niet op geselecteerd. Het vinden van een launching partner, een eerste bedrijf dat wel met je in zee gaat, is bij circulair ondernemen extra belangrijk.”
Circulaire alternatieven
Het lectoraat van De Bruin kent twee onderzoeksthema’s: verwaarding van reststromen en innovatieve teelttechnieken. Onder het eerste thema kijkt hij samen met studenten naar het verwaarden van plantaardige reststromen, bijvoorbeeld kleine wortels van agrarische bedrijven, bladafval van gemeentelijke plantsoendiensten of aardappelschillen uit de levensmiddelenindustrie. Agricycling, noemt De Bruin dat.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Bij de innovatieve teelttechnieken, het tweede thema van het lectoraat, gaat het om teelt met een gesloten water- en nutriëntencyclus. Als voorbeeld noemt de lector een NWO-project met aquaponics.
“Van een Urker visser krijgen we ondermaatse garnaaltjes, die hijzelf niet kan verkopen. Die garnalen voeren we met reststromen van een algenproducent, waardoor stoffen van de algen in het zoute water van de garnalen terechtkomen. Dat water pompen we vervolgens over een groeibed met zouttolerante planten. Zij gebruiken de afvalstoffen van de garnalen als voeding en zuiveren tegelijkertijd het water. De garnalen krijgen dus weer schoon water terug. Zo hergebruiken we het water en hebben we een plantaardige productiestap. De garnalen gaan, als ze goed gegroeid zijn, weer terug naar de Urker visser, zodat hij niet opnieuw hoeft uit te varen.”
Jonge ondernemers inspireren
In de aanpak van de stikstofproblematiek heeft de overheid een fout gemaakt door boeren geen perspectief te bieden, vertelde de Utrechtse universiteitshoogleraar Maarten Hajer vorig jaar aan ScienceGuide. Met zijn lectoraat probeert De Bruin dat wel te doen. “Wij willen jonge ondernemers inspireren om na te denken over nieuwe verdienmodellen. Hoe je het ook wendt of keert, we zullen naar een toekomst van minder vlees en minder zuivel moeten gaan, omdat we te veel last hebben van de emissies. Je moet boeren niet alleen uitkopen, maar hun ook perspectief bieden. Met dat geld kunnen ze een nieuwe tak van sport vinden die alsnog dicht bij hun hart ligt.”
Dat gaat de studenten van Aeres Hogeschool ter harte, vertelt De Bruin. “Onze studenten zijn vaak ondernemend en komen vaak uit familiebedrijven, onder andere uit de melkveehouderij en de tuinbouw De verhalen over nieuwe verdienmodellen nemen zij mee terug naar huis.”
Circulair ondernemen moet je samen doen
Bij Aeres Hogeschool in Dronten wordt zulk ondernemerschap actief gestimuleerd. Zo geeft het lectoraat van De Bruin graag ruimte aan studenten die vanuit hun eigen bedrijfsidee willen stagelopen bij het lectoraat. “Mits dat past binnen onze thema’s, natuurlijk. Zo is er een student die een plan heeft voor het verwaarden van reststromen van pootaardappels. Ik heb hem aan wat ondernemers gekoppeld, hij heeft een aantal proeven gedaan – die hij nota bene uit eigen zak betaalde – en hij is nog steeds bezig met het verder uitwerken van zijn plan. Als lector ben ik dan vooral bezig hem te verbinden aan ondernemers die hem vooruit kunnen helpen.”
In de maand april doet ScienceGuide onderzoek naar de ervaringen met en opvattingen over het Erkennen en Waarderen-programma. Alle wetenschappers van universiteiten en kennisinstellingen worden uitgenodigd de enquête in te vullen. Klik hier voor de enquête (en hier voor de Engelstalige versie).
Verbinden is sowieso een hoofdactiviteit binnen zijn lectoraat, aldus De Bruin. “Circulair ondernemen kun je niet alleen, dat moet je gezamenlijk doen. Ik hou daarom niet van geheimhouding of iets dergelijks; je moet kennis delen met elkaar. Dat is anders in de lineaire economie, waarin men kennis juist voor zichzelf houdt om beter te kunnen concurreren. In de circulaire economie moet je ideeën juist delen en elkaar wat gunnen. Soms is dat lastig, maar je komt niet vooruit als je het niet met z’n allen doet. Ik probeer daarom met mijn kennis en netwerk studenten te verbinden aan mensen die hen verder kunnen brengen.”
Werk ons circulair idee maar verder uit
Hij kan studenten natuurlijk geen zak met geld geven, maar andere materiële ondersteuning kan het lectoraat van De Bruin soms wel bieden. Zo krijgen studenten van Aeres Hogeschool Dronten alle ruimte om te experimenteren in een grote kas op het terrein. Die kas zou eigenlijk gesloopt worden, maar het lectoraat zag kans er een Circular Business Lab van te maken. “Veel van die kas wordt gebruikt voor de uitvoering van projecten van ons lectoraat, maar als studenten zelf een idee hebben, mogen ze die ruimte vrij gebruiken om dat idee uit te werken. Wij hebben studenten die ondernemend zijn; als hogeschool moet je hen dan bedienen.”
Is een onderzoek met bijvoorbeeld aquaponics afgelopen en hebben studenten interesse in die technologie, dan geeft De Bruin hun graag de systemen mee. “Neem maar mee naar de boerderij, neem onze proof of concept maar over en werk het maar verder uit. Zo ver gaan we daarin. Het is juist mooi dat een idee wordt doorontwikkeld als ons project is afgelopen.”
Groene veranderaars
Aeres wil ‘groene veranderaars’ opleiden. Docenten en onderzoekers moeten echter ook groene veranderaars zijn, vindt De Bruin. “Dat moet een mentaliteitskwestie zijn. Een groene veranderaar moet gedreven zijn door onderzoeken en innoveren, en anderen inspireren. In ons Circular Business Lab proberen we precies dat te doen: laten zien dat het ook anders kan.”
