Europese Commissie steunt jonge onderzoekers in oude wetenschapscultuur
Het plan van de Europese Commissie (EC) is een opvolging van een verkenning uit 2020 over nieuw elan voor de Europese Onderzoeksruimte (European Research Area, ERA). Toentertijd constateerde men dat een pan-continentale aanpak van carrières nodig was om jonge onderzoekers te behouden. De voorbije jaren zag de Europese Onderzoeksraad (European Research Council, ERC) een daling in aanvragen van die doelgroep, wat zou kunnen zorgen voor een ‘verloren generatie’ onderzoekers.
Driedelig pakket
Om dit te voorkomen heeft de EC nu een drieledig voorstel. Ten eerste moet er een nieuw raamwerk komen waarin de definitie en waarde van de wetenschapper wordt vastgelegd. Ook moeten carrièreperspectieven van onderzoekers beter in de gaten worden gehouden. Verder zal er aandacht zijn voor te verbeteren werving en arbeidsomstandigheden van onderzoekers. De Commissie concludeert dat de jonge doelgroep vaak gebukt gaat onder een slechte werksituatie en onzeker carrièreperspectief aan de academie.
Ten tweede zal het bestaande handvest (annex gedragscode) voor onderzoekers worden vernieuwd. Dit nieuwe document zal betrekking hebben op niet alleen de onderzoekers, maar ook de werkgevers en financiers in zowel publieke als private sectoren, zegt de Commissie. In dit handvest zullen behalve de plichten ook de rechten van (jonge) onderzoekers worden geregeld. Tot op heden blijft dit een heet hangijzer, bijvoorbeeld wanneer het gaat om de juiste namen op de juiste publicaties krijgen. Afgezien van de VU, WUR en TU/e hebben alle reguliere universiteiten in Nederland de oude code ondertekend.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Een tweede nieuw raamwerk voor de onderzoekscompetenties is ten derde het corporaat genaamde ResearchComp. Op deze website komen zeven vaardigheidsgebieden waarin onderzoekers worden geacht zich te verbeteren met het oog op hun carrière. Voorbeelden van vaardigheidsgebieden zijn cognitieve vermogens, onderzoeksuitvoering en onderzoeksbeheer, samenwerking en zelfsturing. Dit digitale instrument moet gaan aansluiten op een nog te ontwikkelen onderzoekstalentplatform.
Wetenschapscultuur
De Commissie buigt zich ook nog over een investeringsstrategie voor 2024. Hierin moet samen met lidstaten en bedrijfsleven worden gewerkt aan de kruisbestuiving tussen publieke en private partners alsook de ondersteuning van onderzoekscarrières. Dit laatste punt is een prioriteit voor de ERA als benoemd in diens beleidsagenda voor 2022-2024. Waarschuwingen worden niet gemaakt voor enige belangenverstrengeling tussen publiek en privaat. Het voorstel van de Europese Commissie ligt nu voor bij de lidstaten, waarna de Europese Raad uiteindelijk een definitieve aanbeveling verkondigt.
Volgens de Commissie hebben twee miljoen onderzoekers baat bij de plannen voor stabiele en goed betaalde banen. Hierdoor is het de bedoeling dat Europees talent vaker binnen die grenzen blijft en meer internationale toppers instromen. De nadruk daarbij ligt op de concurrentiekracht van Europa ten opzichte van de globale machten. Het recent veelbesproken onderwerp van koloniaal denken in de Europese onderwijsuitwisselingen, zoals op het recente ComeniusFestival, wordt niet aangestipt.
In de voetnoten van het voorstel zijn plannen te vinden voor interdisciplinariteit, ondernemerschap en aanverwante aspecten van de nieuwe wetenschapscultuur. Waar de verkenning uit 2020 nog sprak over Open Science en kansengelijkheid, ligt de nadruk in de huidige plannen op excellent onderzoek. Zoals eerder gezegd is het tegelijk nastreven van excellentie en inclusie echter problematisch.
Door de bank genomen gaan de plannen van de Commissie om onderzoekstalent. Binnen het Erkennen en Waarderenprogramma, alsook in de Europese context van de Coalition for Advancing Research Assessment (CoARA), is evenwel de wens om naast onderzoek ook onderwijs en impact voor vol aan te zien. Getuige de geluiden uit de Europese Commissie is de nieuwe wetenschapscultuur nog niet bon ton.
